پازل مذهبی با طرح انیمیشن مرتضی آوینی

انواع پازل ها

پازل، قطعات بریده یا جدا از هم یک تصویر است که با قراردادن آنها در محل خود، تصویر اصلی به دست می‌آید. پازل‌ها با توجه به نوع آموزش، موضوع، فرم و شکل به اشکال گوناگونی ساخته می‌شوند. در مطلب زیر که برگرفته از سایتهای مختلف اینترنتی است، انواع پازل فهرست شده است.

1. پازل مکعبی:
   برای ساختن پازل مکعبی به  9  یا  12  یا  15  مکعب چوبی یا پلاستیکی نیاز است. هر مکعب دارای شش سطح است، بنابراین می‌توان شش تصویر را برروی هرسطح چسباند، به این ترتیب که ابتدا مکعب‌ها را پهلوی هم قرار داده، سپس تصویر مورد نظر را که به تعداد مکعب‌ها بریده‌اید برروی آنها بچسبانید و یا این که برروی آن نقاشی کنید. سپس سطوح دیگر را به همین شکل کامل کنید. پس از آن مکعب‌ها را که با یکدیگر ترتیب منطقی ندارد، جلوی کودک می‌گذاریم و از او می‌خواهیم با کنار هم قراردادن مکعب‌ها شکل را کامل کند. کودک، زمانی که می‌خواهد سطوح دیگر را هم کامل کند، دچار مشکل می‌شود. ولی کودکان چهار تا شش ساله می‌توانند این کار را انجام دهند.
2. پازل جور کردنی:
   این پازل معمولاً به این ترتیب ساخته می‌شود که یک شکل را بر روی صفحه مقوایی یا چوبی می‌چسبانیم بعد آن را از قسمتهای مختلف می‌بریم. در هنگام بازی قسمت‌های بریده شده را جلوی کودک گذاشته و او باید قطعات را پیدا و به همدیگر وصل کند. اگر تعداد قطعات پازل زیاد باشد، می‌توانیم از دو تصویر همانند استفاده کنیم. یک تصویر را ببریم و دیگری را برای نمونه جلوی کودک قرار دهیم که از روی آن قطعات بریده شده را به صورت اول در آورد.
3.  پازل جاگذاردنی:
   روی یک صفحه چوبی یا مقوایی ضخیم، جای شکل‌های معینی را با دستگاه‌های پازل بری، یا با اره مویی و مقواهایی را با تیغ موکت بری برش می‌دهیم و جدا می‌کنیم. برای جذابیت و تحریک کودکان، می‌توانیم قطعات بریده شده را با رنگ‌های شاد و ملایم رنگ‌آمیزی کنیم و به هنگام بازی قطعات بریده شده را در اختیار کودک قرار دهیم و از او بخواهیم هر یک از شکل‌ها را در جای مناسب خود بگذارد.
   این نوع از پازل‌ها را می‌توان به صورت دگمه ای هم ساخت. پازل‌های دگمه‌دار که برروی هر شکل قطعه‌ای خیلی کوچک وصل شده است که کودک به آسانی می‌تواند پازل را بر دارد و در جای مناسب خودش قرار دهد. ولی پازل‌های بدون دگمه در جابه‌جایی برای کودکان کمی دشوار است.

مزایا و فواید حل بازی پازل ها

باعث افزایش و زیاد شدن دقت و شاید تمرکز در بینایی و حس لامسه کودک می شود .تشخیص رنگ، فرم، اندازه و شکل را در کودک تقویت می کند. قوه سخنوری و تکلّم کودک را پرورش داده و دامنه واژگان جدید او را افزایش می دهد. حافظه کودک را تقویت می کند و حرکات ظریف دست و تطابق چشم و دست او را تقویت می کند. کودک فرامی گیرد که اجزا هستند که شکل اصلی را تشکیل می دهند. کودک یاد می گیرد که هریک از قطعات پازل، جزئی از تصویر است و با نبودن هر قطعه تصویر ناقص خواهد بود. کودک برای کامل کردن طرح مجبور است رنگ ها و طرح اصلی را به خاطر بسپارد و جهت خطوط را دنبال کند. مهارت دراین کار به یادگیری خواندن و نوشتن او کمک خواهد کرد. برای یادگیری مفاهیمی مثل مکان اندازه و شکل های هندسی مؤثر و مفید است. ذوق هنری کودک با دیدن پازل های فصل های مختلف رشد و پرورش می یابد. توجه کودک را جلب کرده و باعث رشد مهارتهای شناختی او می شود. اعتماد به نفس و احساس رضایت درونی کودک پس از تکمیل یک پازل(به شرط مناسب بودن آن با سن کودک) پرورش داده می شود. به وسیله پازل کودک مفهوم نظم را درک می کند و تفکر منطقی در او ایجاد می شود. حس کنجکاوی وی تحریک شده و او را وادار می سازد تا قوای ذهنی خود را در جهت رسیدن به هدف به کار گیرد. این بازی به کودک می آموزد که چگونه از راه منطقی به حل مسایل بپردازد.
کودک با استفاده از پازل های مکعبی ،مفهوم سطح وحجم و عمق یا ارتفاع را می آموزد.

پازل‌ها از نظر موضوع

پازل‌ها، از نظر موضوع، می‌تواند شامل همه موضوعاتی باشد که در دنیا وجود دارد، ولی کارشناسان برای سهولت در یادگیری و طبقه‌بندی، آنها را به سه دسته تقسیم کرده‌اند:

1. پازل فصل: در این نوع پازل تصویری که از تکمیل قطعات به دست می‌آید، یکی از فصول است. این پازل‌ها اغلب طرح کلی یک فصل را نشان می‌دهند. هنگامی که می‌خواهیم پازل را در اختیار کودک بگذاریم، او را به صحبت کردن درباره موضوع پازل تشویق می‌کنیم و در مورد موضوع پازل پرسش‌هایی از او به عمل می‌آوریم.
2. پازل موضوعی: در این پازل، تصویر اصلی شامل منظره‌ای از روستا، خیابان، منزل، مدرسه، باغ وحش و غیره است. همانطور که گفته شد، همراه با عرضه پازل، می‌توانیم پرسش‌هایی در خصوص موضوع پازل از کودک بکنیم و یا این که از او بخواهیم درباره آن داستانی بیان کند.
3. پازل فرم و اندازه: این نوع از پازل‌ها قطعاتی کم و بسیار ساده دارند که در مراحل اولیه که کودکان هنوز آمادگی کافی برای بازی با پازل‌های دیگر را ندارند، در اختیارشان قرار می‌گیرد و معمولاً به اندازه‌های مختلف و متشابه هستند؛ مثلا، سه مرغابی یا ماهی و… در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ که کودک باید هریک را در جای خود قرار دهد.

اهداف و فواید پازل ها

•  موجب پرورش دقت در بینایی و حس بساوایی کودک می شود.
•  تشخیص فرم، رنگ، اندازه و شکل.
•  پرورش قوه ی تکلم و افزایش دامنه واژگان جدید.
•  موجب پرورش دقت و حافظه کودک می گردد.
•  کودک یاد می گیرد اجزا هستند که شکل اصلی را تشکیل می دهند.
•  کودک ضمن بازی یاد می گیرد که هر یک از قطعات پازل جزیی از تصویر است و با نبودن هر قطعه تصویر ناقص خواهد بود.
•  کودک، برای کامل کردن طرح، مجبور است رنگ ها و طرح اصلی پازل را در خاطر داشته باشد و جهت خطوط را دنبال کند. مهارت در این کار به یادگیری خواندن و نوشتن کمک می کند.
• مهارت در این مرحله به قوای ذهنی کودک برای ارتباط اجزای یک موضوع و پروراندن آن برای یافتن کل موضوع کمک می کند.
•  برای یادگیری مفاهیم مکان، اندازه و اشکال هندسی مؤثر و مفید است.
•  تقویت حرکات ظریف و تطابق چشم و دست.
•  تقویت و پروش حافظه و استدلال دیداری.
•  ذوق هنری کودک با دیدن پازل های فصول مختلف رشد و پرورش می یابد.
•  کودک از طریق تفاوت و تشابه اشکال هندسی و غیرهندسی، آنها را به همدیگر مقایسه می کند و قعطات مناسب را در کنار یکدیگر قرار می دهد.
•  توجه کودک را جلب می کند و باعث رشد مهارت های شناختی او می شود.
•  اعتماد به نفس و احساس رضایت درونی کودک پس از تکمیل یک پازل (به شرطی که پازل متناسب با سن کودک باشد) پرورش داده می شود.
•  به وسیله این بازی، کودک مفهوم نظم را درک می کند و تفکر منطقی در او ایجاد می شود.
•  حس کنجکاوی کودک را تحریک می کند و او را وادار می سازد تا قوای ذهنی خود را در جهت رسیدن به هدف به کار گیرد.
•  این بازی به کودک می آموزد که چگونه از راه منطقی به حل مسائل بپردازد.
•  کودک، با استفاده از پازل های مکعبی، مفهوم سطح و حجم و ارتفاع را یاد می گیرد.