کتاب ترجمه و شرح کبیر بر جوامع العلاج

کتاب ترجمه و شرح کبیر بر جوامع العلاج تالیف محمد کریم خان کرمانی و ترجمه ، تصحیح و شرح محمد مهران فر ( حصین ) می باشد. کتاب جوامع العلاج کتابی طبی است که مولف بسیار متبحری در تمامی فنون دارد و نگارش مردی است حکیم و خریطی بی مانند در طب که طب را با کیمیا و نبوغ آمیخته و از تجربه و شهامت بر آن رنگی افشانده و به ما هدیه کرده . شیوه بیان و نگارش این کتاب با تمام کتب طبی موجود متفاوت است و سبکی مختصر و آموزشی دارد که با طریقی بسیار نو و با شیوه ای بدیع و کارآمد نگارش یافته است. مطالب کتاب جوامع العلاج به بیان درمان بیماری خاصی یا اصلا هیچ بیماری اختصاص ندارد. این کتاب اساس درمان را آموزش می دهد. جوامع العلاج اساس و شالوده علاج را بدون اینکه تشخیص بیماری خاصی را در نظر داشته باشد بیان می کند.

فهرست مطالب کتاب ترجمه و شرح کبیر بر جوامع العلاج جلد اول

• • فصل اول : نکات لازم و ضروری در آغاز و شروع معالجات
  • فصل : در بیان علامتهای غلبه اخلاط و فساد کیفیت آنها
  • فصل در کاوش از نشانه ها و آثار
• باب اول : متعلقات و مسائل مربوط به خون که شامل چند فصل است
  • فصل اول : خون خلاصه تمام غذاهاست
  • فصل دوم : خارج نمودن خون
  • فصل سوم : فصد
  • شروط فصد
  • طریق تشخیص کافی بودن اندازه خون ریزی
  • فصل چهارم : رگهایی که فصد می شوند
  • فصل پنجم : حجامت و شروط آن
  • فصل ششم : زالو انداختن
  • فصل هفتم : تیغ زدن گوش
  • فصل هشتم : خون گرفتن از بینی
  • فصل نهم : بهسازی غذاها
  • نقوع مفید برای صداع دموی و بیماری های خونی
• باب دوم : باز نمودن گرفتگی ها
  • فصل اول : باز نمودن مجاری
  • علامتها و نشانه های گرفتگی در بدن
  • فصل دوم : باز کردن به وسیله حقنه یا تنقیه
  • شروط استفاده از حقنه
  • شروط داروی حقنه
  • فصل سوم : باز نمودن با استفاده از فتیله ها و شیافها
  • فصل چهارم : ضمادها
  • فصل پنجم : نوشیدنی ها
  • داروهای مفرد باز کننده
  • داروهای مرکب باز کننده
  • روش ساخت ماء الاصول
  • بهترین باز کننده گرفتگی مجاری کلیه و مثانه (مجاری ادراری)
  • حب مفتح بهترین داروی بازکننده گرفتگی داخلی
  • شراب راوند باز کننده های مناسب
• باب سوم : شرطهای اسهال و چگونگی انجام آن
  • فصل اول : دم ، صفراء ، بلغم و سوداء
  • تشخیص نضج اخلاط با استفاده از معاینه و آزمایش ادرار مدفوع و خلط
  • فساد در اخلاط و کیفیت دفع آن
  • فصل : دوم شروط استعمال مسهلات
  • فصل سوم : خلطها
  • شناسایی عوارض جانبی استفاده از مسهلات و درمان آنها
  • سفوف ( پودر ) طین ارمنی
  • شرایط قطع یا ادامه روند عمل مسهلات

فهرست مطالب کتاب ترجمه و شرح کبیر بر جوامع العلاج جلد دوم :

• باب چهارم : چیزهایی که به تنقیه و پاکسازی صفرا مربوط است
  • فصل اول : استفراغ (قی)
  • فصل دوم : نضج دادن خلط صفراء
  • قاعده ای کلی و بی نظیر در ساخت و تدارک منضجها
  • فصل سوم : اسهال صفراء
  • داروهای مفرد مسهل صفراء
  • داروهای مرکب مسهل صفراء
  • جوشانده مسهل
  • مسهل بی نظیر صفراء برای کودکان و بزرگسالان
  • دارویی ملین و پاک کننده
  • حب نارمشک
  • حقنهای برای راندن صفراء
  • حقنه دیگر
  • نکات طلایی در استفاده از مسهلات از ابتدا تا انتها
• باب پنجم : پیرامون بلغم
  • فصل اول : اصلاح غذاها
  • تدابیر خارجی غذا در زمان غلبه بلغم
  • داروهای مفرد ضد بلغم
  • داروهای مرکب ضد بلغم و کاهش دهنده بلغم
  • شراب الرضا علیه السلام
  • ممنوعیت استفاده از مسهل برای دفع بلغم به جهت تخلیه روح
  • فصل دوم نضج دادن بلغم
  • منضجهای مرکب بلغم
  • منضج دیگر
  • حب منضجی برای سرد مزاجان
  • قاعده ای کلی و بسیار خاص در ترکیب داروهای منضج بلغم
  • فصل سوم : اسهال بلغم
  • مسهل های مفرد بلغم
  • داروهای مرکب مسهل بلغم
  • نوشیدنی برای دفع قوی بلغم
  • حبی دیگر مفید برای ربو (تنگی نفس) و رطوبتهای سینه

• باب ششم : سودا
  • فصل اول : گرم و مرطوب بودن بدن
  • نکات طلایی و عرشی بسیار مهم در گرم نمودن بدن و محو سودا
  • غذاهای چرب و مفید در هنگام غلبه سودا
  • فصل دوم : انضاج (پختن) سودا
  • منضج خوب و مفید برای سودا
  • داروهای مرکب منضج سودا
  • فصل سوم : مسهلات سودا
  • داروهای مفرد مسهل سودا
  • داروهای مرکب مسهل سودا
  • سفوف مسهل سودا

• باب هفتم : پاکسازی دو خلط ضد یکدیگر (متضاد)

  • نکات طلائی در دفع دو خلط متضاد (بلغم و صفراء)
  • ممنوعیت استفاده از قاعده درمان به ضد
  • مسهل های مرکب
• باب هشتم : پاکسازی دو خلط یا بس یعنی سوداء و صفراء
  • قواعد کلی و طلایی دفع توام سودا و صفراء
  • اساس و رکن ترکیب دارو در انضاج همزمان صفراء و سودا
  • مسهل های مفرد سوداء و صفراء
  • داروهای مرکب مسهل سودا و صفراء
• باب نهم : پاکسازی سردیها ( سوداء و بلغم )
  • نکات طلایی دفع همزمان بلغم و سودا
  • دارویی برای انضاج همزمان بلغم و سودا
  • داروها و تدابیر مختلف با توجه به موقعیت دو خلط سرد در بدن
  • داروهای مرکب مسهل سوداء و بلغم
• باب دهم : پاکسازی همزمان سودا و صفرا و بلغم از بدن
  • نکاتی طلائی در پاکسازی همزمان بدن از سه خلط
  • اجزای اصلی در ترکیب داروی منضج سه خلط
  • مسهلات مرکب

فهرست مطالب کتاب ترجمه و شرح کبیر بر جوامع العلاج جلد سوم :

• باب یازدهم : نحوه پاکسازی بدن با استفاده از قی
  • قی چیست ؟
  • فصل اول : شروط قی
  • فصل دوم : چیزهایی که اخلاط را برای قی مهیا می سازند
  • چاره قی نامتعارف و زیاد
  • فصل سوم : قی آورها
• باب دوازدهم : ادرار
  • اقسام ادرار
  • مقصد اول : ادرار پیشاب
  • مقصد دوم : ادرار عرق (عرق ریزی) اقسام تعریق
  • قسم اول : تعریق با اسباب خارجی
  • نوع دوم : تعریق با استفاده از نوشیدنیها
  • داروهای مرکب ( عرق آور )
  • مقصد سوم : ادرار خون (خونریزی)
  • فصل اول : ادرار حیض
  • فصل : ادرار خون بواسیر
• باب سیزدهم : عطسه آوری و جاری نمودن بزاق از دهان
  • فصل اول : عطسه آوری (تعطیس)
  • فصل دوم : جاری نمودن بزاق دهان
  • سنون مفید
• باب چهاردهم : مسکن ها و تسکین دادن دردها
  • علت ضرورت تسکین دردها
  • داروهای مفرد تسکین دهنده
  • داروهای مرکب مسکن
• باب پانزدهم : داغ کردن (سوزاندن)
  • اقسام داغ کردن
  • طرز ساخت مرهم ذراریح
  • زمان استفاده از داغ کردن و سوزاندن
• باب شانزدهم : تقویت اعضای اصلی (رئیسه) بدن
  • فصل اول : تقویت مغز و قلب
  • داروهای مفرد مقوی قلب و مغز
  • داروهای مرکب
  • داروهای مفید برای سرد مزاجان
  • الف : مفردات
  • ب : داروهای مرکب
  • فصل دوم : مقویات کبد و داروهای آن
  • داروهای مفید برای کبد سرد مزاجان
  • داروهای مرکب کبد
• باب هفدهم : مسائل مربوط به معده
  • فصل اول : داروهای معده گرم
  • داروهای مرکب معده
  • داروهای مرکب مفید برای معده سرد
  • فصل دوم : داروهای معده ضعیف
  • داروهای مفرد بادشکن
  • داروهای مرکب بادشکن
• باب هیجدهم : تبها
  • فصل اول : تحقیق و پژوهش از سبب تب و علت های بروز آن
  • فصل داروهای مناسب تب های شدید
  • فصل داروهای مختص به تب های سرد و مزمن
  • فصل داروهای تبهای نائبه
  • باب نوزدهم : در برخی عوارض تبها
  • باب بیستم : تغذیه بیماران و تدبیر دوران نقاهت