کلپوره (مریم نخودی) بسته 50 گرمی درجه یک

مشخصات ظاهری گیاه مریم نخودی

مریم نخودی به تیره نعناعیان تعلق دارد. این گیاه علفی و پایا به صورت بوته ای با شاخه های فراوان است که ارتفاعی بین 10 تا 35 سانتیمتر دارد. ساقه های گرد گیاه پوشيده از تار و کرک های متراکم، بلند و نرم است. این ساقه ها معمولا به رنگ قرمز مایل به بنفش دیده می شود. برگ های گیاه، دراز و پوشيده از کرک های پنبه ای است. گل های این گیاه دارویی نسبتا بزرگ و به صورت دسته های 1 تا 6 تایی است که در محور برگ های بالایی قرار می گیرند. این گل ها به رنگ های سفید، سفید مایل به زرد و یا زرد و حتی ارغوانی رویت می شوند. گياه مريم نخودی در خاک های با بافت سبک رشد می کند. ميزان نياز به بارندگی سالانه اين گونه 300 700 ميلی متر و متوسط درجه حرارت سالانه 15تا 16 درجه سانتی گراد است. مهم ترین بخش مورد استفاده این گیاه در صنایع دارویی سر شاخه های گلدار آن است که متناسب با محیط کشت در ماه های خرداد تا مرداد جمع آوری می شود. زنبور عسل به دلیل وجود شهد در گل های این گیاه به سمت آن جلب می شود.

پراکندگی جغرافیایی گیاه مریم نخودی

مریم نخودی در نواحی بایر، سواحل سنگلاخی و ماسه زار های نواحی مختلف اروپا، مدیترانه، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا از جمله ایران می روید.

در کشور ما این گیاه پراکندگی وسیعی در نواحی مختلف شمال، غرب، جنوب و مرکز ایران، منطقه البرز، اطراف تهران خصوصا در غالب نواحی نیمه بایر و کوهستان های نیمه‌خشک دارد.

عصاره ی این گیاه حاوی ترکیبات شیمیایی مانند دی ترپنوئیدها، 7ـ5 ـ گلیکوزید، 6ـ متوکسی جنگوانین و اسانس فرار آن نیز دارای ترکیباتی نظیر ژرماکرن B، D، بتاکاریوفیلن، هومولن و کاریوفیلن اکساید است.

تاثیرات فارماکولوژیکی این گیاه

بر اساس تحقیقات انجام شده در مرکز تحقیق و توسعه شرکت باریج اسانس، اسانس این گیاه دارای خاصیت ضد اسپاسم قوی روی انقباضات ایجاد شده توسط استیل کولین و کلرور پتاسیم است. این اسانس با غلظت 9 تا 36 انقباضات ناشی از استیل کولین را مهار کرده و IC50 این اسانس در مهار انقباضات ناشی از KCL معادل 18 است. اثر گذاری این اسانس در مهار هر دو نوع انقباض برتری این گیاه را نسبت به آتروپین و هیوسین که تنها روی انقباضات ناشی از استیل کولین مؤثر هستند، نشان می دهد. علاوه بر این، برای فلاونوئیدهای موجود در فرآورده لوتئولین 7ـ5 گلیکوزید نیز اثرات آنتی اسپاسمودیک گزارش شده است.

مکانیسم اثرگذاری گیاه

مسئول انقباض و حرکات دستگاه گوارش، سیستم اعصاب پارا سمپاتیک است که از جمله سیستم های عصبی خودکار بدن محسوب می شود. استیل کولین به عنوان یک حامل شیمیایی با ترشح از انتهای اعصاب پارا سمپاتیک، سبب بروز اثرات این اعصاب بر اندام های مختلف بدن می شود. از این رو، مصرف یک داروی آنتاگونیست استیل کولین می تواند مانع از اثرات این ماده در اندام مورد نظر شده و اثرات استیل کولین را معکوس نماید.

آنتاگونیست استیل کولین با مهار کانال های کلسیم، مانع از عبور آن از مایع خارج سلولی به داخل غشاء پایانه های عصبی هنگام دپولاریزاسیون می شود. دپولاریزاسیون مرحله ای است که به علت ورود یون های سدیم با بار مثبت، پتانسیل الکتریکی داخل غشاء به سمت مثبت میل می‌کند.

این امر مانع از آزاد شدن استیل کولین از وزیکول‌ های التهابی عصب شده، در نتیجه امکان انتقال پیام عصبی در طول مسیر نورون‌ها و نیز انتقال پیام عصبی به ماهیچه های صاف دستگاه گوارش را از بین برده و یا حداقل کاهش می دهد. به این ترتیب می توان گفت دارای اثرات آنتی‌اسپاسمودیک است.
خواص درمانی مریم نخودی

این گیاه با داشتن طبیعت گرم و خشک از خواص درمانی فراوانی برخوردار است. در این قسمت به برخی از مهم ترین خواص درمانی این گیاه اشاره می کنیم.

 گیاه مریم نخودی فعالیت معده را تحریک و برای درمان خانگی اسهال مفید است. در طب سنتی از جوشانده این گیاه برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و دل درد استفاده می شود. تسکین درد های قاعدگی از خواص مریم نخودی است. از ضماد این گیاه دارویی به عنوان آنتی بادی برای مقابله با نیش حشرات استفاده می شود. دم کرده سر شاخه های گل دار آن اثر مقوی، نیرو دهنده و ضد تشنج دارد و اگر گرد آن وارد بینی شود مخاط بینی را تحریک کرده و ایجاد عطسه می نماید. درمان عرق کردن زیاد در هنگام شب از خواص این گیاه دارویی است. مریم نخودی برای تقویت اعصاب، تقویت لثه ها و دستگاه گوارش مفید است و مصرف آن به کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون کمک می کند. کمک به درمان و رفع بیماری های دستگاه تناسلی و ادراری یکی دیگر از خواص این گیاه در درمان بیماری ها است. از گیاه مریم نخودی در بلوچستان، هند و ایران برای رفع درد ناحیه قلب و قفسه سینه استفاده می شود. از این گیاه برای بهبود جوش های بدن نیز می توان استفاده کرد. جوشانده گیاه مریم نخودی خاصیت تب بر دارد و برای درمان خانگی سرما خوردگی مفید است. مصرف مریم نخودی همراه عسل برای التیام زخمهای مزمن مفید است.  از جوشانده غلیظ این گیاه و ترکیب آن باکمی آب می توان به عنوان داروی راشیتیسم به ویژه در کودکان و داروی ضد روماتیسم استفاده کرد.