کتاب سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت جلد اول تربیت فرزند

در بخشی از متن این کتاب می‌خوانیم :

پرهیز از عیب‌جویی و سرزنش

نکته دیگری که در تربیت کودکان و نوجوانان باید بدان توجه کرد و در سیره معصومین علیهم السلام نیز بدان توجه شده، این است که نباید از کارهای کودکان و آنچه انجام می‌دهند، عیب جویی کرد و همواره از آنها عیب و ایراد گرفت و آنها را سرزنش کرد. عیب و ایراد گرفتن موجب می‌شود آنها در توانایی و استعداد خود، تردید کنند و اعتماد به نفس خود را از دست بدهند وقتی کارهای کودک را ناقص و ناتمام بدانیم، به ویژه اگر مدام بر اعمال او ایراد گرفته شود، کم کم کودک گمان و حتی یقین می‌کند استعداد و توانایی انجام دادن کار درست و صحیح را ندارد و هموار باید از دیگران کمک بگیرد. بنابراین، علاوه بر اینکه اطمینان و اعتماد به نفس خود را از دست می دهد بی اراده، وابسته، ناتوان و بی شخصیت بار خواهد آمد و اگر این شیوه برخورد با او به بی اعتمادی و وابستگی منجر نشود، دست کم روحیه کودک تبدیل به روحیه ای وسواسی و مردد خواهد شد که از وابستگی و بی اعتمادی بدتر است. اگر انسان مطمئن باشد از عهده کاری بر نمی‌آید، از دیگران کمک خواهد گرفت، ولی کسی که دچار تردید و وسواس است، به کاری دست نخواهد زد؛ زیرا همواره نگران است نکند از عهده آن برنیایید و نتواند به نحو شایسته آن را انجام دهد. معصومان علیهم السلام نه تنها در پی عیبجویی کودکان و حتی بزرگشسالان نبودند، بلکه اگر دیگران هم از کودکان عیب و ایراد می گرفتند آنها آن را منع می‌کردند.

انس بن مالک می‌گوید:

ده سال به رسول خدا خدمت کردم ، در حالی که هشت ساله بودم و در سفر و حضر با ایشان بودم. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هرگز به من اف نگفت و درباره کارهایی که انجام می داد م، نمی گفت چرا این گونه انجام دادی و اگر کاری را انجام نمی‌دادم، نمی‌گفت چرا انجام ندادی و یا چرا آن گونه انجام ندادی. هرگز نگفت بد انجام دادی یا بد انجام می‌دهی. هر گز بر کاری عیب و ایراد نگرفت.

او در روایتی دیگر می‌گوید:

اگر پیامبر مرا به کاری امر می کرد و من سستی و کوتاهی می‌کردم، مرا سرزنش نمی‌کرد و اگر کس دیگری از خانواده مرا سرزنش می‌کرد، او را منع می‌کرد و می‌فرمود: رهایش کنید؛ اگر می‌توانست انجام می‌داد .

تریبت فرزند / صفحه ی 161-162.