کتاب فرزندم در سرزمین مجازی

معرفی کتاب

فرزندم در سرزمین مجازی به قلم مریم کوپایه ‌ئیها زیر نظر دکتر زهرا آیت اللهی کتابی در بردارنده آموزش‌ ها و تمرین‌ های عملی و کاربردی به والدین است تا چطور از کودکانشان در فضای مجازی مواظبت کنند.

این کتاب شامل آموزش مهارت ‌های لازم جهت مواظبت از فرزند و مدیریت او در فضای مجازی است تا کودک که قشری بی دفاع و ضعیف در آشفته بازار فضای مجازی است رها نشده باشد که آسیب‌ هایش دامنگیر او شود.

فضای مجازی فرصت ‌ها و تهدید های قابل توجهی را به همراه دارد آسیب ‌هایی چون فردگرایی و انزوای اجتماعی، افزایش خشونت، آسیب ‌های پورنوگرافی، بحران هویت، ایجاد تنش ‌های خانوادگی و … جزو تهدیدهای فضای مجازی محسوب می‌شوند در مقابل، افزایش همگرایی اجتماعی، یادگیری و آموزش آنلاین، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و … از جمله فرصت‌ هایی هستند که فضای مجازی در اختیارمان می‌‌گذارد.

از این روز این پدیده می‌تواند بالاترین موهبت یا بدترین کابوس باشد! در حقیقت این ابزار جدید، امکانی گسترده فراهم می‌کند که نحوه استفاده از آن سودمندی یا زیانمندی آن را تعیین می‌کند.

اما کودکان به عنوان قشری بی دفاع در آشفته بازار فضای مجازی از طرف والدینشان نیاز به مواظبتی ویژه دارند، سرگردانی کودک در این آشفته بازار مثل زمانی است که در خیابانی شلوغ و پر خطر گم شده و دنبال پدر و مادر خود می‌گردد، البته با این فرق که کودک وقتی در خیابان گم می ‌شود متوجه گم شدنش می‌شود و می‌گرید و به دنبال پدر و مادر یا راهنمایی می‌‌گردد؛ منتها کودک سرگردان و گم شده در فضای مجازی متوجه حال خود نیست. او چنان جذب زرق و برق و ظاهر زودگذر آنجا می ‌شود که نه تنها نمی‌گرید بلکه پدر و مادرش را فراموش می‌‌کند. از این رو اگر والدین برای حضور بچه ‌هایشان در این فضا برنامه و مواظبت نداشته باشند نه تنها اینکه کودک از فواید فضای مجازی استفاده نمی‌‌کند بلکه اساسا معلوم نیست چه سرانجامی می‌یابد.

شاید بتوان استفاده از اینترنت و فضای مجازی را به مصرف دارو نیز تشبیه کرد. همانطور که اگر دارو با مدیریت صحیح مصرف نشود، به جای درمانگری آسیب زایی می‌کند، اینترنت نیز نظیر دارویی ذهنی و روانی می‌تواند به توسعه ذهن و رشد آدمی کمک کند؛ اما اگر انسان از آن صحیح استفاده نکند؛ به مراتب بیشتر از زمانی که به فضای مجازی دسترسی ندارد، آسیب می‌بیند. محققان می‌گویند: امروزه تعریف جهل، صرفاً  «نداشتن اطلاعات» نیست؛ بلکه «داشتن اطلاعات غلط» یا پردازش نکردن درست اطلاعات نیز، نوعی جهل است.
از اثرات مثبت فضای مجازی افزایش همگرایی، اجتماعی فرصت کسب دانش و مهارت های جدید، سهولت در استفاده از خدمات آنلاین، ایجاد فرصت های آموزشی و شغلی جدید، افزایش سرعت در خبررسانی، سرگرمی های جدید و... است.
از آسیب های استفاده ناصحیح از اینترنت نیز اعتیاد اینترنتی، فردگرایی و انزوای اجتماعی، افزایش خشونت، آسیب های پورنوگرافی (هرزه‌نگاری) در اینترنت، و بحران هویت یا اختلال در شکل گیری شخصیت، ایجاد تنش های خانوادگی، تغییر سبک زندگی و... است.
با وجود این آسیب ها، می توان به فضای مجازی امیدوارانه و مثبت نگاه کرد؛ زیرا راهکارهایی برای استفاده صحیح و کاهش آسیب های آن وجود دارد. کارشناسان این عرصه در مورد راههای مختلف کاهش آسیب های فضای مجازی از جمله فیلترینگ، سواد رسانه‌ای، رژیم رسانه‌ای و... نظریاتی را مطرح می‌کنند که در این نوشتار در حد توان، به آنها خواهیم پرداخت.
هرچند فواید و آسیب های فضای مجازی اختصاص به سن خاصی ندارد، به دلیل آنکه کودکان برای تصمیم گیری مناسب در مورد چگونگی استفاده از این امکانات، به رشد کافی نرسیده اند، والدین آنها در هدایت آنها مسئولیتی جدی دارند. آنها باید تلاش کنند که فرزندانشان از فضای مجازی استفاده بهینه کنند و از آسیب های آن در امان بمانند.