نرم افزارمجموعه آثار حکیم فارابی رحمه الله

نرم افزار مجموعه آثار حکیم فارابی رحمه‌الله
متن 30 عنوان کتاب از آثار حکیم فارابی و دیگر کتب مرتبط با ایشان
موضوعات: آثار اندیشمندان و بزرگان، تاریخ و فرهنگ، طب، منطق و فلسفه
سیستم عامل: ویندوز
حجم: 0.54 گیگابایت

محتوا
•متن 30 عنوان کتاب از آثار حکیم فارابی و دیگر کتب مرتبط با ایشان، در موضوعات:
– فلسفه
– منطق و الهیات
– به همراه شناخت‌نامه حکیم فارابی و اصطلاح‌نامه آثار ایشان
•متن قرآن کریم به همراه ترجمه: فارسی، اردو و انگلیسی
 

امکانات و قابلیت‌ها
•قابلیت ایجاد ارتباط میان برخی کتب با یکدیگر
•امکان دسته‌بندی و محدودکردن کتب براساس: کتاب، پدیدآور و زبان
•قابلیت جست‌وجو در آیات قرآن کریم
•بهره‌مندی از موتور جست‌وجوی پیشرفته نور، با قابلیت‌های:
– اولویت‌دهی پیشرفته به پاسخ‌ها
– امکان پالایش نتایج جست‌وجو براساس: کتاب، پدیدآور و زبان
– انعطاف در برابر پیشوند و پسوند کلمات
– امکان محدود کردن جست‌وجو به: آیات، روایات و اشعار موجود در متون
•دسترسی به ابزار پژوه‌نگار جهت یادداشت‌برداری از کتب برنامه و ساماندهی آنها
•امکان به‌روزرسانی برنامه و ارسال نظر توسط کاربر
 

شخصیت‌شناسی حکیم فارابی
ابونصر محمد بن طرخان معروف به حکیم فارابی متولد سال 259 یا 257 قمری در قریه کوچک «وسیج» از توابع فاراب ترکستان (ماوراءالنهر) به دنیا آمد. معروف است که پدرش فرمانده نظامى و از خاندانى پارسى و ایرانى بود.
فارابی تا حدود چهل سالگی در فاراب به تحصیل علم مشغول بود و سپس برای تکمیل مبانی راهی بغداد شد و مدت زیادى را در بغداد ماند و آموخته‌های خود را در آنجا تکمیل کرد، سپس در سال 330ق، به حلب رفت و در پناه امیر سیف‌الدوله حمدانى (والی حلب از طرف دو خلیفه عباسی راضى و مقتدر) در این شهر زندگى کرد؛ زیرا سیف‌الدوله قدر او را مى‌دانست و از او تجلیل مى‌کرد و عطاها مى‌بخشید؛ البته فارابى از آن‌همه عطاها چشم پوشید و فقط روزانه به چهار درهم اکتفا کرد.
جایگاه علمی
فارابى در انواع علوم بى‌همتا بود؛ چنان‌که در هر علمى از علوم زمان خویش استاد شد و کتابى نوشت. از کتاب‌هاى او که به ما رسیده یا از میان رفته و فقط نامى از آنها در کتب تاریخ و فلسفه باقى مانده، معلوم مى‌شود که در علوم مدنى و ریاضیات و کیمیا و هیئت و علوم نظامى و موسیقى و طبیعیات و الهیات و فقه و منطق، دستى قوى داشته است.
درست است که کندى، نخستین فیلسوف عرب است که راه را گشوده؛ ولى او نتوانست مکتبى فلسفى تأسیس کند و میان مسایلى که مورد بحث قرار داد، وحدتى ایجاد کند؛ اما فارابى که به قول ابن‌خلکان «از بزرگ‌ترین فلاسفه اسلام است على‌الاطلاق» توانست مکتبى کامل تأسیس کند. او در عالم اسلام همان نقشى را داشت که فلوطین در فلسفه غرب. ابن ‌سینا او را استاد خود شمرد و ابن‌رشد و دیگر حکماى اسلام و عرب شاگرد او بودند و به‌حق او را بعد از ارسطو که ملقب به «معلم اول» بود، «معلم ثانى» لقب دادند.
ابن ابى‌اصیبعه گفته است او فیلسوفى کامل و پیشوایى فاضل بود که علم حکمت را به‌طور کامل و متقن مى‌دانست و در علوم ریاضى تفوق یافته، به شعر، ادبیات، لغت و فقه توجه خاص داشت. بسیار باهوش و ذکاوت، پاک‌دل، به‌دور از مظاهر دنیا و عاری از غرور بود. روزى از او پرسیدند شما دانشمندتر هستید یا ارسطو (معلم اوّل)؟ جواب داد: اگر در دوره او بودم بزرگ‌ترین شاگرد او مى‌بودم.
سبک نگارش
ویژگى سبک نگارش فارابى ایجاز و صراحت آمیخته به دقت آن است. وى همان گونه که درباره تصورات و افکار خود ژرف مى‌اندیشد، با بصیرت تمام، کلمات و تعابیر را نیز برمى‌گزیند. بیانات موجز او، حاوى معانى عمیقى است. به همین دلیل است که مارکس هورتن براى تبیین رساله کوچک «فصوص الحکمة» شرح و تفسیر مفصلى به دست آورده است. بارى، فارابى داراى سبک خاصى است و کسى که با آن آشنا باشد، قادر است آن را از سبک‌هاى دیگر بازشناسد. او از تکرار و به کار بردن حشو و زوائد اجتناب مى‌ورزد و اختصار و ایجاز را ترجیح مى‌دهد. ظاهراً فارابى طرف‌دار تعلیم خفی (تعلیم به خواص) بود و عقیده داشت که نباید حکمت را در اختیار ناآشنا یا عوام‌الناس گذاشت و فلاسفه باید افکار خود را در لفافى از تاریکى و رمز و ابهام بیان کنند. امروز نیز فهم معناى بعضى از کلمات حکمى فارابى کار آسانى نیست.
تقسیم‌بندی علوم
روش او نیز تقریباً عین سبک اوست؛ امور را تقسیم و بخش‌هاى به‌دست‌آمده را باز به بخش‌هاى کوچک‌ترى تقسیم مى‌کند تا آنها را متمرکز ساخته و طبقه‌بندى کند. در بعضى از رسالات، گویى تنها هدفش تقسیم و طبقه‌بندى کردن است. رساله او به نام «فی ما ینبغی أن یقدم قبل تعلم الفلسفة»، به‌صورت فهرستى از مکاتب یونانى فلسفه و معانى عناوین و اسامى بنیادگذاران آنهاست. وى همّ خود را عمدتاً در راه مطالعه غایات و سبک آثار ارسطو صرف کرد. طبقه‌بندى علوم وى در تاریخ اندیشه اسلامى نخستین کوششى است که در این زمینه به عمل آمده است.
اندیشه‌های فارابی
الف) فلسفه: فارابى معتقد بود که فلسفه با دین تفاوت دارد. به نظر او فلسفه وصول به حقیقت از راه نظر و برهان، ولی دین، وصول به حقیقت از راه تمثیل و رمز است.
ب) نبوت: نظریه فارابى درباره نبوت، متأثر از اندیشه‌هاى یونانى بوده است. از این نظریه غالباً به‌عنوان «سیاست فارابى» سخن مى‌گویند. پیامبرشناسى فارابى شامل بعضى نکات اساسى است که به نظر او با فلسفه نبوى تشیع، مشترک است.
ج) سیاست: فارابى علاوه بر اینکه مؤسس فلسفه اسلامى است، اولین متفکرى است که تفکر سیاسى شیعى را در قالب طرحى اجتماعى-سیاسى تدوین نموده است. او شناخت انواع افعال و سنن ارادى و ملکات، اخلاق و سجایا و طبیعت انسان را علم مدنى مى‌شمارد و به نظر او تشکیل مدینه، نخستین مرتبه کمال براى نوع انسان است. وى چهار نوع مدینه معرفى مى‌کند که داراى ویژگى‌هاى مستقل‌از‌هم و در تضاد همیشگى‌اند: مدینه فاضله، جاهله، فاسقه و ضالّه. فارابى در کتاب «آراء أهل المدینة الفاضلة» متأثر از افلاطون به طرح «مدینه فاضله» در برابر وضع موجود در جامعه خویش پرداخته است.
اساتید
یونس بن متى (متوفای 329)، استاد فارابی در شهر بغداد، در علم منطق و حکمت؛
یوحنا بن حیلان، استاد فارابی در شهر حران، در علم منطق و حکمت؛
ابوبکر بن سراج، در نحو و ادبیات عرب.
شاگردان
ابوزکریا یحیى بن عدى (متوفای 374)؛
ابراهیم بن عدى (در حلب شاگرد او بود و فارابى شرح کتاب «البرهان» ارسطو را بر او املا کرد).
تألیفات
-التعلیقات؛
-الدعاوی القلبیة؛
-المسائل الفلسفیة و الأجوبة عنها؛
-المدینة الفاضلة؛
-کتابى در بیان آنچه باید پیش از تعلم فلسفه فراگرفته شود؛
-إحصاء العلوم؛
-فصوص الحکم؛
-آراء أهل المدینة الفاضلة؛
-رساله‌اى در عقل؛
-عیون المسائل؛
-النکت فی ما یصح و ما لا یصح من أحکام النجوم؛
-معانی العقل؛
-تهذیب الأخلاق؛
-السیاسات المدنیة؛
-رسالة فی السیاسة؛
-الجمع بین رأیی أفلاطون الإلهی و أرسطو؛
-رساله‌اى در بیان مقاصد ارسطو در هر مقاله از کتاب خود به نام «الحروف»؛
-رساله‌اى در جواب مسائلى که از فارابى پرسیده‌اند؛
-بحثی د خیر و مقدار؛
-شرح کتاب البرهان ارسطو؛
-کتاب التوطئة، در منطق؛
-کتاب المختصر، در منطق؛
-بحثى در جزء لا یتجزى؛
-کتاب الواحد و الوحدة؛
-بحثى در معناى فلسفه؛
-کتابى در موجودات متغیر؛
-مختصرى از فصول فلسفه، که از کتاب‌هاى فلاسفه گرفته شده است؛
-شرح کتاب السماء و العالم ارسطو؛
-شرح کتاب الآثار العلویة، از ارسطو؛
-شرح مقاله اسکندر افرودیسى، در نفس؛
-کتاب الفلسفتین افلاطون و ارسطو؛
-بحثى در جوهر؛
-رساله‌اى در ماهیت نفس؛
-گفتارى از املاى او در معناى ذات و جوهر و طبیعت؛
-بحثى در لوازم فلسفه؛
-کتابى در بیان قوه متناهى و غیر متناهى؛
-شرح کتاب مجسطى بطلیموس؛
-مقاله‌اى در توضیح جهتى که مى‌توان به احکام نجوم برحسب آن اعتماد کرد؛
-بحثى در باب آنکه حرکت فلک دایمى است؛
-حاشیه‌اى از او در نجوم؛
-گفتارى از او در شرح مقاله اول و پنجم اقلیدس؛
-کتابى در مقدمه هندسه وهمى؛
-شرح سرآغاز کتاب اخلاق ارسطو؛
-کتاب الموسیقی الکبیر؛
-کتاب إحصاء الإیقاع، گفتارى در موسیقى؛
-گفتارى در اتفاق آراء بقراط و افلاطون؛
-گفتارى در اعضاى حیوان؛
-گفتارى در جواب کسى که از او عقیده ارسطو را در مورد «حار» پرسیده بود و فارابى مطالبى را در پاسخ بر او املا کرده است؛
-کتاب التوسط بین أرسطاطالیس و جالینوس؛
-کتاب فی الفحص؛
-کتاب فی السیاسات المدنیة، که آن را مبادى موجودات هم نامیده‌اند؛
-کتاب فی الاجتماعات المدنیة؛
-کتاب الرد على جالینوس فی ما تأوله من کلام أرسطو؛
-کتاب الرد على یحیى النحوی فی ما رد به على أرسطاطالیس؛
-مقاله‌اى در آنکه صنعت کیمیا صحیح است و بر کسانى که آن را باطل دانسته‌اند در این کتاب رد نوشته است؛
-کتاب الرد على ابن الراوندی فی أدب الجدل؛
-کتاب الملة و الفقه؛
-رساله‌اى درباره فرماندهان سپاه؛
-گفتارى در مورد زندگى و جنگ؛
-گفتارى در علم الهى؛
-گفتارى در شعر و قافیه؛
-مختصر کتاب الهدى؛
-کتابى در لغات؛
-شرح کتاب سماع طبیعى ارسطو؛
-کتاب النوامیس؛
-کتابى درباره جن و وضع وجودى آنها؛
-کتاب المبادی الإنسانیة؛
-کتابى در فلسفه و علت ظهور آن؛
-مختصر کتاب النذر؛
-شرح رساله زینون؛
و...