لواشک طبیعی یک کیلویی (طعم دلخواهت رو انتخاب کن)

گاهی اوقات پدر و مادر ها به هیچ عنوان راضی نیستند که لواشک را جزو تنقلات و خوراکی های فرزندشان قرار دهند، زیرا ناسلام می‌باشد بدین ترتیب خیلی بهتر است که لواشک خانگی درست شود و با اطمینان کامل از سالم بودن آن به فرزندان داده شود.

معمولا برای تهیه لواشک از یک، دو یا چند نوع میوه با درجه رسیدگی نسبی که عطر، طعم، رنگ و خواص تغذیه ای و درمانی آنها ظاهر شده ولی کمی ترش مزه باشند، استفاده می‌شود. انواع زرد آلو وآلوها، سیب، گلابی، زرشک، لیمو، زغال اخته و انار از جمله این میوه ها هستند.
تهیه لواشک از زمانی شروع شد که مردم با استفاده از یک آسیاب سنگی تو خالی، بعد از له کردن میوه‎‌ها آن را در مقابل آفتاب خشک کرده و برای زمستان نگهداری می‌کردند. بعد‌ها به جای سنگ از پارچه‌های ضخیم به ویژه کرباس برای له کردن و آب‌گیری میوه‌ها استفاده شد.
سال‌های بعد استفاده از گوشت میوه‌ها به جای میوه به طور کامل رایج شد.
خواص لواشک را باید با توجه به میوه اولیه آن شناخت. مثلا لواشک آلو برای درمان یبوست مفید است و لواشک سیب اثر عکس دارد. یا لواشک زغال اخته نیز با توجه به مواد ضدمیکروبی خود می‌تواند در پیشگیری از عفونت های ادراری در خانم‌ها مفید واقع شود. در ادامه برخی از اثرات گزارش شده برای بعضی از لواشک‌ها بیان می‌شود.

لواشک زردآلو

لواشک زردآلو دارای طبیعتی سرد و تر می‌باشد که البته نوع شیرین آن خاصیت گرم‌تری دارد. این میوه سرشار از ویتامین‌های A، C و گروه B است و مواد معدنی مختلفی شامل کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم، گوگرد، سدیم و مقدار کمی مس، آهن و روی است.
لواشک زردالو به علت دارا بودن ویتامین‌ B برای درمان بیماری‌های عصبی، روحی و روانی، خستگی، بی‌خوابی و فراموشی مفید است. برگه آن به علت دارا بودن ویتامین های گروه B برای درمان بیماری های عصبی و روحی ، بی خوابی، خستگی شدید، گیجی، فراموشی و … مفید است.
لواشک زردآلو عطش را از بین می‌برد و دفع کننده صفرا، اسید معده و پاک‌کننده خون و همچنین تنظیم‌کننده فشار خون می‌باشد.
به خاطر وجود آهن در زردآلو، در خون سازی موثر است و مصرفش برای درمان کم خونی به کار می رود.
شما می‌توانید التهاب معده‌تان را با خوردن این لواشک کاهش دهید.
لواشک زردالو از چشم ها و قلب حفاظت می‌کنند و فیبر موجود در آن بر علیه بیماری‌ها مبارزه می‌کند. بتاکاروتن در بدن، به ویتامین A تبدیل می‌شود. پس می‌توان گفت زردآلو منبع غنی ویتامین A است که در حفظ بینایی چشم موثر است و به‌عنوان یک آنتی اکسیدان قوی جلوی تخریب سلول‌ها توسط رادیکال های آزاد را می‌گیرد.
لواشک زردالو هایی که رنگ نارنجی تیره دارند، حاوی بتاکاروتن بیشتری هستند. مواد غذایی حاوی بتاکاروتن باعث کاهش خطر بروز بیماری های قلبی، سکته، آب مروارید و بعضی سرطان‌ها می‌شوند.
زردآلو به علت داشتن مقداری اسید سالسیلیک، برای درد مفاصل و رماتیسم مفید است، تصفیه کننده خون است و عروق را باز می‌کند.

لواشک زرشک

لواشک زرشک را می‌توان درمانی برای تب دانست و همچنین کنترل فشارخون، تسکین دردهای مفصلی و روماتیسمی و همچنین کنترل ضربان قلب.

خواص زرشک چیست؟
زرشک، نهالی همیشه سبز و اغلب خاردار است که از دیرباز از برگ، ریشه، پوست و میوه آن به عنوان دارو مورد مصرف قرار می‌گرفته است و علاوه بر ایران، در بخشی از اروپا، آسیا، آمریکای شمالی و جنوبی و آفریقا نیز یافت می‌شود، اما بیشترین پراکندگی را در ایران دارد و بومی ایران به حساب می‌آید و کشور ما بزرگترین تولیدکننده زرشک در جهان است.

این گیاه پرخاصیت، گونه‌ های مختلفی دارد و با توجه به طعم دلپذیر و رنگ خود، جایگاه خاصی در تهیه فرآورده‌های غذایی دارد و با شناخت ماده مؤثره آن به نام «بربرین» که خاصیت دارویی دارد، در صنایع دارویی نیز نقش به‌سزایی پیدا کرده است. خواص میوه این گیاه قرمز رنگ، کوچک و بیضوی شکل است که طعم ترشی دارد.
زرشک از نظر طب سنتی ایرانی، دارای طبعی اصطلاحا سرد و خشک دارد و به عنوان ضدتب و تنظیم ضربان قلب شناخته شده است. ولی خواص زرشک، محدود به همین موارد نمی‌شود. تا به حال برای زرشک بیش از 500 گونه در سراسر جهان شناسایی شده است که از این بین، چهار یا بعضاً هفت گونه شناخته شده‌تر هستند و در ایران، به خصوص در خراسان یافت می‌شوند.

ترکیبات موجود در فواید زرشک:
خواص میوه زرشک؛ دارای 4 درصد قند، حدود 65 درصد اسید مالیک و در ادامه دارای اسید تارتاریک و صمغ است. آلکالوئیدهای بسیاری نظیر «بربرین» که معروف‌ترین آن‌ها است و همچنین «بربامین» و «اکسیاکانتین» در تمام قسمت‌های این گیاه وجود دارد که در ظهور خواص غذایی و دارویی این گیاه نقش مهمی به عهده دارند.
از مهم‌ترین ترکیبات موجود در خواص زرشک، «بربرین» است که به عنوان یک آنتی‌بیوتیک قوی باعث از بین رفتن میکروب‌ها و التهابات مختلف، خصوصاً خون و دستگاه گوارش می‌شود و اثرات بسیاری در بدن ایجاد می‌کند.

خواص زرشک برای بدن:
پدیده «استرس اکسیداتیو»، در نتیجه عدم تعادل نسبی بین تولید رادیکال‌های آزاد و گونه‌های فعال اکسیژن از یکسو و سیستم دفاع آنتی‌اکسیدانی از سوی دیگر به وجود می‌آید. رادیکال‌های آزاد، یون‌هایی هستند که الکترون جفت ‌نشده‌ای دربردارند و به شدت واکنش‌پذیرند و نقش اصلی در سبب‌شناسی بسیاری از بیماری‌ها از جمله: آرتروز، سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی دارند.
در گیاهان و سایر ارگانیسم‌ ها مکانیسم مقابله با رادیکال‌ های آزاد به طور طبیعی وجود دارد. آنتی‌اکسیدان‌ها از فرآیند اکسیداسیون ممانعت به عمل می‌آورند و در این بین، آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی بسیار مفیدتر و مؤثرتر عمل می‌کنند. به طور طبیعی برخی مواد غذایی از جمله، میوه‌ها، نوشیدنی‌ها، ادویه‌جات و ترشیجات حاوی آنتی‌اکسیدان بوده و در این میان، میوه‌هایی که رنگ قرمز دارند مانند زرشک، این خاصیت و ویژگی را دارا هستند.

خواص زرشک برای کبد:
کبد وظیفه دفع سموم و پاکسازی بدن را به عهده دارد. زرشک به عنوان ماده‌ای ضد میکروب و از بین برنده التهابات، به سلامت کبد کمک شایانی خواهد کرد. این ماده غذایی می‌تواند به پاکسازی کبد پرداخته و به بهبود عملکرد آن و به رفع عفونت‌های احتمالی در این عضو بسیار مهم کمک کند. استفاده از زرشک در مداوای کبد چرب مؤثر بوده در شستشو و تصفیه کبد نقش دارد. عصاره زرشک با کنترل رادیکال‌های آزاد و فاکتورهای آنتی‌اکسیدانی، موجب حفظ سلامت کبد می‌شود.

فواید زرشک برای قلب و فشار خون:
«بربامین» موجود در زرشک با تنظیم غلظت یون‌های موجود در خون، به سلامت قلب کمک کرده و از آسیب به بافت قلب جلوگیری می‌کند. تنظیم این یون‌ها در کنار تصفیه چربی و غلظت خون، مانع بروز سکته قلبی شده و باعث سلامت قلب و عروق و از بین رفتن گرفتگی‌های قلبی و عروقی می‌شود.
از طرفی زرشک با داشتن پلی‌فنول و آنتی‌اکسیدان‌های قوی و همچنین ویتامین‌ C منجر به کاهش فشار خون شده و به سلامت و طول عمر دیواره رگ‌های خونی کمک می‌کند.

ویژگی‌های لواشک

ویژگی‌های فیزیکی

لواشک باید بدون آفت زنده (مانند شش پایان، کنه‌ها وکپک‌ها) باشد.
ضخامت ورقه لواشک نباید از یک میلیمتر کمتر و از 5 میلیمتر بیشتر باشد و حتی‌الامکان یکنواخت باشد.
لواشک باید به رنگ طبیعی میوه‌های به کار رفته در تهیه آن و یا کمی تیره‌تر باشد.
لواشک باید دارای بو و مزه طبیعی میوه به کار رفته در تهیه آن بوده و بو و مزه بیگانه مانند ترشیدگی، سوختگی یا کپک‌زدگی نداشته باشد.
مواد خارجی دیدنی (تکه‌های پوست، هسته، دانه و دم میوه، برگ، خاک و شن، کاه و…) در لواشک نباید وجود داشته باشد.

ویژگی‌های شیمیایی

حداکثر رطوبت لواشک 15 درصد، حداکثر خاکستر کل 5/4 درصد (برای لواشک زردآلو تا 5 درصد و برای لواشک آلو تا 7 درصد)، حداکثر خاکستر نامحلول در اسید 1/0درصد، حداکثر اسیدیته کل لواشک بر حسب اسید سیتریک 7 درصد (برای میوه‌های ترش مانند زرشک، غوره، انار، آلو و زغال‌اخته تا 10 درصد) و میزان PH باید بین 5/4 – 5/2 باشد.
باقیمانده دود گوگرد (انیدرید سولفورو) در لواشک تهیه شده از میوه‌های خشک که در فرآیند آنها از دود گوگرد بهره‌گیری شده (مانند زردآلو) نباید از 200 بخش در میلیون (ppm) بیشتر باشد.

مواد افزودنی لواشک

به جز مواد زیر هیچ ماده دیگری نباید به لواشک افزوده شود:
نمک خوراکی (نمک طعام) حداکثر 2 درصد (اگر در ترکیب لواشک بیش از 70 درصد غوره، زرشک، انار و یا آلو به کار رفته باشد، افزودن نمک تا 3 درصد بلامانع است).
مواد شیرین‌کننده مانند ساکاروز و گلوکز.
اسیدهای میوه‌ای مانند اسید سیتریک، اسید مالیک و اسید تارتاریک.
بو افزاهای طبیعی با منشاء گیاهی.

یادآوری: افزودن هرگونه مواد طعم‌دهنده و نگهدارنده به لواشک غیرمجاز می‌باشد.

ویژگی‌های میکروبیولوژی لواشک

ویژگی‌های میکروبیولوژی لواشک به شرح جدول زیر می‌باشد:

نوع میکروارگانیسم                         حد مجاز در گرم
شمارش باکتری‌های هوازی مزوفیل      200
شمارش کپک                                  100
شمارش مخمر                                 100