سنگ لاجورد

Lapis lazuli

آشنایی با سنگ لاجورد

لاجورد (Lapis lazuli)، نوعی سنگ قیمتی است که به خاطر رنگ زیبای لاجوردی در جواهرسازی و مجسمه‌سازی و از پودر آن در میناکاری و نقاشی استفاده می‌شود.

به این سنگ لازورد و لاژورد نیز گفته شده‌ است. استخراج آن بیش از ۲۵۰۰ سال در افغانستان رواج داشته و عمدتاً به مصر باستان صادر می‌شده‌ است. پژوهش‌ها نشان داده که لاجوردِ استخراج شده از معدن سرِ سنگ در افغانستان تنها منبع شناخته‌ شدۀ لاجورد در دنیای باستان بوده ‌است. این سنگ، نیمه کدر تا کدر بوده و دارای سختی متوسط بین 5 تا 6 می‌باشد. جلای آن شیشه‌ای یا موم‌گونه است.

ورقه لاجورد صیقل خورده با دانه‌هاى پیریت درون آن، در مشرق زمین به آسمان پرستاره تشبیه شده است. در کتاب‌هاى قدیمى (55 پس از میلاد)،‌ لاجورد را به‌عنوان پادزهرى براى نیش مارهاى سمى توصیه کرده‌اند.

لاجورد در مسیر تاریخ

کیفیت و ذخیره لاجورد افغانستان در جهان بى‌نظیر است و یک گنج جهانى محسوب مى‌شود. شواهد نشان مى‌دهد بهره‌بردارى از معادن لاجورد بدخشان در این کشور از بیش از 6500 سال قبل شروع شده است که قدیمى‌ترین تجارت معروف سنگ‌هاى قیمتى جهان به حساب مى‌آید.

لاجوردهاى پیدا شده در اهرام داشور مصر (Dashour)،‌ قدیمى‌ترین مدرک ثابت شده تجارت سنگ‌هاى قیمتى بین مصر و افغانستان است که به بیش از 4400 سال قبل برمى‌گردد. از تمام سنگ‌های آبى شناخته شده در دوره‌هاى باستان، لاجورد بالاترین ارزش را داشته است، این سنگ در اوایل قرون وسطى به لاجورد معروف شد.

زیبایى آن به مقدار وجود این کانى‌ها وابسته است. لاجورد از رنگ آبى متمایل به آبى سبز تا آبى ارغوانى سیر متفاوت است. رنگ ایدئال آن آبى سیر با عمق و شدت فوق‌العاده است.

رنگ‌بندی

افغان‌ها سه نوع لاجورد را طبقه‌بندى مى‌کنند:

- لاجورد نیلى که بهترین نوع رنگ و جنس است؛

- لاجورد آسمانى که شامل لاجورد آبى کمرنگ است؛

- لاجورد سبز که گاهى با فیروزه اشتباه مى‌شود.

بهترین رنگ آن آبی مایل به بنفش با هاله متوسط تا تاریک و با غلظت رنگ زیاد است. در نوع مرغوب آن کریستال‌های کلسایت قابل مشاهده نبوده و ممکن است حاوی نقاط طلایی رنگ پایرایت باشد. لاجوردهای کم‌ارزش دارای جلای مات بوده و متمایل به سبز هستند و کریستال‌های سفید کلسایت در آن مشاهده می‌شوند.

اگرچه بهترین رنگ آن آبی پررنگ است ولی براساس میزان کانی‌های دیگر موجود در آن و نسبت آ‌‌نها می‌تواند به رنگ‌های آبی مایل به بنفش، آبی کم‌رنگ و یا آبی مایل به سبز نیز دیده شود.

معدن سنگ لاجورد

لاجورد از دوران باستان در افغانستان استخراج می‌شد. در حقیقت مصریان باستان وسایل خود را از آنجا تهیه می‌کردند. آرژانتین همچنین منبعی غنی از سنگ‌هایی با کیفیت بالا محسوب می‌شود. انواع سنگ‌های آبی کم‌رنگ در شوروی سابق و شیلی شکل می‌گرفت. همچنین در آمریکا، کانادا، میانمار و پاکستان نیز یافت می‌شود.

شفافیت و درخشش لاجورد

سنگ لاجورد سنگی مات است که دارای مقادیر پیریت و کلسیت است. وقتی که این سنگ پولیش می‌شود، درخشش شیشه‌ای و یا روغنی به خود می‌گیرد.

برش و شکل لاجورد

این سنک در اشکال و برش‌های مختلفی می‌آید. بیشتر به صورت منحنی برای استفاده در انگشتر، دستبند، گردنبند و یا به صورت گلدان یا مجسمه حکاکی شده ظاهر می‌شود.

نگهداری و تمیز کردن لاجورد

سنگ لاجورد نسبتاً سخت است با این حال نسبتاً نرم (درجه سختی 5-6) است و از بسیاری سنگ‌های دیگر نرمتر است. این سنگ در صورت نگهداری خوب، سال‌ها دوام خواهد داشت. این سنگ به فشار زیاد و حرارت بالا و مواد شیمیایی شوینده خانگی حساس است. از قرار دادن آن در مجاورت سفیدکننده و اسید جلوگیری کنید. هنگام تمیز کردن آن، از آب ولرم و کمی صابون و پارچه یا برس نرم استفاده کنید. (در صورتی که لاجورد رنگ شده باشد برای تمیز کردن آن از این روش استفاده نکنید؛ ابتدا بخشی از سنگ را بشویید و دوام رنگ آن را بررسی کنید).

مانند دیگر سنگ‌ها، ابتدا صابون روی سنگ را به‌طور کامل با آبکشی زیاد بزدایید و سپس آن را به خوبی خشک کنید. قبل از انجام فعالیت‌های ورزشی، شستن ظرف، فعالیت باغبانی و یا انجام کار منزل، زیورالات مزین به این سنگ را درآورید.

بهترین راه نگهداری آن در پارچه‌ای نرم و یا در جعبه طلا و جواهرات پوشیده با پارچه (به صورت جداگانه) است.

خواص سنگ لاجورد

الهام‌بخش

افزایش اعتماد به نفس

اکسیر قدرتمند بودن

ارتقا آگاهی و بینش

دور کردن ترس و خوف از جان آدمی

آرامش‌بخش بودن

کمک به درک بالای احساسات و علایق اطرافیان

تحریک هوشیاری

بالا بردن شهود

رفع بن‌بست‌های احساسی و عاطفی

درمان دردهای عصبی

کنترل فشار خون

تقویت تارهای صورتی

درمان بیماری‌های تنفسی مانند برونشیت

درمان تیروئید

سلامت غدد لنفای

جلوگیری از صرع

رفع بی‌خوابی

درمان انواع آکنه‌ها

درمان عارضه‌های پوستی

کمک به بهبود گواتر

مؤثر در روند بهبود کم‌خونی

مؤثر در بهبود ناتوانی‌های جنسی

درمان سردرد

تنظیم چاکرای پنجم و ششم

تقویت سیستم ایمنی بدن

مؤثر در درمان آب مروارید

ضد عفونی کننده