جوشن کبیر

دعای جوشن کبیر

خداى تعالى در آسمان چهارم خانه‏اى بنا کرده که نامش بیت المعمور است؛ به آن خانه در هر روزى هفتاد هزار فرشته داخل مى‏شوند و از آن بیرون مى‏روند و دیگر به سوى آن تا روز قیامت برنمى‏گردند و خداى عزّ و جلّ به صاحب این دعا ثواب این فرشتگان را مى‏بخشد.

وقتی انسان بخواهد کسی را به سمت خودش بخواند او را صدا می‌زند؛ هر انسانی که به خدا معتقد و مومن باشد، یا اگر هم به خدا اعتقاد محکمی نداشته باشد اما در مواقع ناراحتی و نگرانی و التهاب بالاخره یک "یا خدایی" می‌گوید و در حالت‌های گوناگون خدا را می‌خواند. بنابراین دعا یعنی ای خدا گفتن و از خدا چیزی خواستن؛ یکی از دعاهای پرفضیلت ماه رمضان به ویژه لیالی قدر دعای جوشن کبیر است. جوشن‌کبیر، دعایی‌ منقول‌ از پیامبر اکرم صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم است که حاوی‌ هزار و یک‌ نام‌ و صفت خدای‌ متعال‌ می‌باشد.

 فضیلت دعای جوشن کبیر

در روایاتی كه از معصومین به ما رسیده مکرراً این مطلب دیده می‌شود كه خداوند دارای 99 اسم است كه هر كسی او را به این نام‌ها بخواند، دعایش مستجاب و هر كه آنها را شماره كند اهل بهشت است. گویا مراد از شماره کردن این نام‌ها فقط خواندن آنها نیست بلکه درک کردن مفاهیم و تخلق یافتن به این اسماء است.

دعای جوشن کبیر در یکی از غزوات صدر اسلام از جانب جبرئیل برای پیامبر اسلام آورده شده است. این‌ دعا صد بند دارد و هر بند حاوی‌ ده‌ "اسم" از اسمای‌ خداست‌، به‌جز بند 55 که‌ یازده‌ اسم‌ باری‌تعالی در آن‌ آمده‌ است‌؛ بنابراین‌، در مجموع‌، این‌ دعا حاوی‌ هزار و یک‌ «اسم‌» خدای‌ متعال‌ است. در باب فضیلت خواندن این دعا چنین آمده است:

1ـ هر که این دعا را هنگام خروج از منزل بخواند، خداى تعالى عمل او را به عمل‌هاى نیکو لاحق مى‏سازد.

2ـ حضرت رسول صلى‌الله‌علیه‌وآله فرمودند که: «هیچ بنده‏اى از امّت من نیست که این دعا را در ماه مبارک رمضان سه مرتبه یا یک مرتبه بخواند، مگر آنکه به تحقیق که خداى تعالى بدن او را بر آتش حرام مى‏کند و بر او بهشت واجب مى‏شود.

3ـ خداى تعالى در آسمان چهارم خانه‏اى بنا کرده که نامش بیت المعمور است؛ به آن خانه در هر روزى هفتاد هزار فرشته داخل مى‏شوند و از آن بیرون مى‏روند و دیگر به سوى آن تا روز قیامت بر نمى‏گردند و خداى عزّ و جلّ به صاحب این دعا ثواب این فرشتگان را مى‏بخشد.

4ـ کسى که این دعا را در ظرفى پاکیزه به آب باران و زعفران بنویسد و آن را بیاشامد به قدرى که نوشیدن آن را توانا باشد، خداى تعالى او را از هر دردى و هر بیمارى شفا مى‏دهد.

5ـ هر کسى که این دعا را بخواند، مثل مردن شهدا مى‏میرد. خداى تعالى براى او ثواب هفتصد هزار شهید از شهیدان صحرا را مى‏نویسد.

7ـ در شبى که شخص این دعا را بخواند خداى تعالى به او روى مى‏آورد و به سوى او نظر التفات مى‏کند و تمامی حاجت‌هاى دنیا و آخرت او را برآورده می‌سازد.

8ـ در شبى که این دعا را مى‏خواند خداى تعالى از او شرّ شیاطین و مکر ایشان را دفع مى‏کند و عمل‌هاى او را همگى قبول مى‏کند و مال او را پاکیزه مى‏کند.

9ـ اگر کسى این دعا را در جامى به کافور و مشک بنویسد و آن را بشوید و آن را بر کفن مرده‏اى بپاشد خداى تعالى در قبر او صد هزار نور نازل مى‏سازد و ترس از منکر و نکیر را از او دفع مى‏کند و از عذاب قبر ایمن مى‏گردد و خداى تعالى به سوى او در قبر هفتاد هزار فرشته برمى‏انگیزاند که با هر فرشته طبقى از نور باشد که آن نور را بر او مى‏پاشند و او را برمى‏دارند و به سوى بهشت مى‏برند و به او مى‏گویند: «خداى تعالى ما را امر کرده که مونس تو تا روز قیامت باشیم» و خداى تعالى قبر او را گشاده مى‏گرداند چندان که چشم کار کند و براى او درى در بهشت گشوده مى‌شود.

10ـ خدای تعالى به خواننده این دعا به عدد هر حرف دو حوریۀ بهشتی مى‏بخشد. پس هرگاه از خواندن این دعا فارغ شود، خداى تعالى براى او خانه‏اى در بهشت بنا مى‏کند و او را ثواب حرف‌هاى تورات، انجیل، زبور و قرآن عظیم مى‏بخشد و به او مثل ثواب ابراهیم خلیل، موسى، عیسى و رسول الله مى‏دهد.

11ـ کسى که این دعا را بخواند، خداى تعالى بر او دو فرشته موکّل مى‏کند که او را از گناهان نگاه دارند و خداى تعالى را تسبیح گویند و تنزیه کنند و او را از همۀ بلاها محافظت نمایند و براى او درهاى بهشت را بگشایند و بر او درهاى جهنم را ببندند و تا زمانی که زنده باشد پس او در حفظ و امان خدا خواهد بود و همچنین در نزد وفات.

(مهج الدعوات ابن طاووس، ترجمه طبسى، ص 363-365)

مضامین بلند دعای جوشن کبیر

در تلاوت قرآن خدا با ما سخن می‌گوید و در دعا، ما با خدا سخن می‌گوییم، دوشكل دعا وجود دارد ؛یكی خواسته‌ها و نیازهای عادی مردم است و دیگری سلسله دعاهایی داریم كه از ائمه معصومین رسیده و ذخیره‌ای است برای ما. این دعاها در مرحلۀ اول نقش معرفت افزایی دارد و معرفت ما را به خدا زیاد می‌كند، دعای جوشن كبیر دارای صد بند صفات و ویژگی‌های خداست كه موجب نزدیک شدن دل به خدا می‌گردد؛ این دعا خیلی خالص و ناب است؛ زیرا صحبت هیچ چیز جز محبوب در آن نیست. کسانی که معرفت کافی را کسب کرده باشند می‌توانند به ژرفای این دعا پی ببرند.

خدا باید حلاوت ذکرش را به دل بچشاند تا انسان حال اولیای خدا را در اسماء خداوند بفهمد و درک کندکه هر کدام از این اسماء با دل انسان چه می‌کند. اگر دل پاک شده و نوری از توحید بر دل تابیده باشد، وقتی این دعا را می‌خواند مثل شخصی است که به بوستان بزرگی رسیده که هر بخشی از این بوستان پر است از گل‌های رنگارنگ که یک اسم در این اسماء تجلی دارد. توجه دقیق و عمیق به اسماء حضرت باری تعالی، به طرز عمیقی نور معرفت را در ظاهر و باطن ذاکر پراکنده می‌سازد. همچنین ذکر اسماء حضرت رب العالمین با آنکه در زمان‌هایی خاص بیشتر توصیه شده، اما مقید به ایام مشخص نیست. بنابراین در همه حال با حضور قلب و فارغ از اندیشه‌های دنیوی می‌توان بر این اذکار مداومت کرد.

دعای جوشن کبیر در بلدالامین و مصباح کفعمی است و آن مروی است از حضرت سیدالساجدین از پدرش از جد بزرگوارش حضرت رسول صلی‌الله‌علیه‌وعلیهم أجمعین و این دعا را جبرئیل علیه‌السلام آورد برای پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله در یکی از غزوات، در حالی که بر تن آن حضرت جوشن گرانی بود که سنگینی آن بدن مبارکش را به درد آورده بود، پس جبرئیل عرض کرد که یا محمد پروردگارت تو را سلام می‏رساند و می‏فرماید که بکن این جوشن را و بخوان این دعا را که او امان است از برای تو و امت تو پس شرحی در فضیلت این دعا ذکر فرموده که مقام نقل تمامش نیست از جمله آنکه هر که آن را بر کفن خویش نویسد، حق تعالی حیا فرماید که او را به آتش عذاب کند و هر که آن را به نیت در اول ماه رمضان بخواند حق تعالی او را روزی فرماید لیلة القدر و خلق فرماید برای او هفتاد هزار فرشته که تسبیح و تقدیس کنند خدا را و ثوابش را برای او قرار دهند پس فضیلت بسیار نقل کرده تا آنکه فرموده و هر که بخواند او را در ماه رمضان سه مرتبه حرام فرماید حق تعالی جسد او را بر آتش جهنم و واجب فرماید برای او بهشت را و دو ملک بر او موکل فرماید که حفظ کنند او را از معاصی و در امان خدا باشد مدت حیات خود و در آخر خبر است که جناب امام حسین علیه‌السلام فرمود وصیت کرد پدرم علی علیه‌السلام به حفظ این دعا و آنکه بنویسم آن را بر کفن او و تعلیم کنم آن را به اهل خود و ترغیب کنم ایشان را به خواندن آن و آن هزار اسم است و در آن است اسم اعظم.

لذا این دعا با چنین فضیلت و مضامینی همچون جوشن که سپر بلا و محافظ پوشنده خود می‌باشد، محافظ کسی خواهد بود که آن را قرائت و همراه خود داشته باشد، برای همین سفارش شده که بر روی کفن نوشته و همراه مرده دفن گردد. نامگذاری مدافعان حرم نیز به این نام که جوشن حرم عمه سادات شده‌اند از این جهت است که آنها جوشنی شده‌اند برای حرم در مقابل حمله تروریست‌ها و داعشیان و نمی‌گذارند که آسیبی به حرم عمه سادات علیهاالسلام برسد.