با نحوه تشکیل و فعالیت حزب الله لبنان بیشتر آشنا شویم
تاریخچه حزب الله
با پیروزی انقلاب اسلامی و اشغال لبنان توسط اسرائیل، سه تشکل اصلی شیعیان یعنی گروه امل اسلامی به رهبری سید حسین موسوی، حزب الدعوه لبنان به رهبری علی کورانی و تجمع علمای مسلمین تحت نظر صبحی طفیلی بر سر تشکیل گروهی جدید توافق کردند. در نهایت در سال ۱۹۸۲م حزب‌الله به وجود آمد و تا دو سال فعالیت‌های خود علیه اشغالگران صهیونیستی را مخفیانه ادامه داد. حزب‌الله برای نخستین بار پس از عملیات شهادت‌طلبانه شهید علی صفی الدین در تاریخ ۱۹۸۴م، مسئولیت آن را بر عهده گرفت و در ۱۹۸۵ میلادی همزمان با عقب‌نشینی اسرائیل از صیدا طی بیانیه‌ای رسمی ایدئولوژی و استراتژی خود را بیان نمود.
اولین کنگره سراسری حزب‌الله در تهران تشکیل گردید و اعضای شورای رهبری حزب‌الله از طریق رأی‌گیری و انتخابات عمومی در درون کادرهای حزبی انتخاب شدند.
در بهار ۱۹۹۱م کنگره دوم حزب‌الله تشکیل گردید. در این کنگره سید عباس موسوی به عنوان دبیرکل جدید این حزب انتخاب شد. سید عباس موسوی کمتر از یک سال بعد از آن توسط بالگردهای رژیم صهیونیستی ترور شد و به همراه همسر و فرزندش به شهادت رسید و شورای حزب‌الله روز بعد از شهادت سید عباس موسوی طی نشستی سید حسن نصرالله را به اتفاق آرا به عنوان دبیرکل حزب‌الله تعیین کرد.
در سال ۱۹۹۵ میلادی کنگره سوم حزب‌الله تشکیل شد و سید حسن نصرالله مجدداً به عنوان دبیر کل انتخاب گردید. در این کنگره دفتر سیاسی حزب‌الله به شورای سیاسی حزب‌الله تغییر یافت و محمد رعد به عنوان رئیس این شورا منصوب شد.
رهبران و شخصیت‌های مهم
شیخ صبحی طفیلی
شیخ صبحی طفیلی روحانی سیاستمدار لبنانی و اولین دبیرکل حزب‌الله لبنان از سال ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۰ش دبیر کلی حزب‌الله لبنان را به عهده داشت؛ اما برخی اختلافات باعث شد تا در دومین شورای حزب در سال ۱۳۷۰ سید عباس موسوی به عنوان دبیر کل حزب‌الله معرفی شود. او در سال ۱۳۷۷ش حرکتی با عنوان «ثوره الجیاع» (انقلاب گرسنگان) تاسیس کرد و طرفداران وی به برخی از مراکز دولتی حمله کردند و به درگیری‌های شدید در منطقه و کشته شدن تعدادی منجر شدند. در نهایت وی در خانه‌اش محصور گردید. وی هم اکنون از منتقدان حزب‌الله لبنان و جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود.
سید عباس موسوی
سید عباس موسوی روحانی شیعه لبنانی بود. او سال‌های اول زندگی‌اش را در کنار نیروهای فلسطینی با اسرائیل جنگید و وقتی برای تحصیل به عراق رفت با رژیم بعث به مقابله برخاست و هنگامی که به لبنان برگشت با تشکیل حزب‌الله به صورتی جدی‌تر وارد نبرد با اسرائیل شد. وی که از اعضای مؤسس حزب‌الله بود، در کنگرۀ دوم حزب به دبیر کلی انتخاب شد اما دوران تصدی او در سمت دبیر کلی حزب کمتر از ۹ ماه بود. خودروی او پس از پایان مراسم بزرگداشت هشتمین سالگرد شهادت شیخ راغب حرب در ۱۶ فوریه ۱۹۹۲در مسیر بازگشت به بیروت مورد هجوم بالگردهای رژیم صهیونیستی قرار می‌گیرد و او به همراه همسر و فرزندش به شهادت می‌رسند.
سید حسن نصرالله
شهید سید حسن نصرالله (۱۹۶۰میلادی) نیز دبیر کل کنونی حزب‌الله لبنان بود. او از جمله افرادی بود که حزب‌الله را تأسیس کردند. وی مدتی مسئول اجرایی حزب‌الله بود و در سال ۱۹۹۲ میلادی و پس از شهادت سید عباس موسوی به عنوان دبیر کل حزب‌الله انتخاب شد. حزب‌الله در دوران وی به قدرتی منطقه‌ای تبدیل شد و توانست پس از انجام عملیات‌های متعدد، در سال ۲۰۰۰ میلادی اسرائیل را وادار به عقب‌نشینی از لبنان و آزاد کردن اسرای لبنانی نماید. شهید سید حسن نصرالله در سال‌های اخیر به علت شدت تهدیدات امنیتی کمتر در انظار عمومی دیده شد. فرزند وی سید هادی نیز در سال ۱۹۹۷م در درگیری با نیروهای اسرائیلی به شهادت رسید. سید حسن نصرالله از اعضای شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت علیهم‌السلام نیز بود.
سرانجام در 7 مهر 1403 در اوج نبرد با اسرائیل، با بمباران وسیع رژیم صهیونیستی در ضاحیه لبنان، همراه جمعی از فرماندهان حزب الله به شهادت رسید. شهادت دل همه مستضعفان جهان و نیروهای مقاومت اسلامی را به درد آورد اما باعث شد که ثبات قدم بیشتری در راه مبارزه با رژیم غاصب اسرائیل، داشته باشند.
عماد مغنیه
عماد مغنیه معروف به حاج رضوان از فرماندهان برجسته حزب‌الله بود. وی ابتدا عضو جنبش امل بود، اما پس از تشکیل حزب‌الله به این تشکل پیوست و پس از اجرای موفقیت‌آمیز چند عملیات به عنوان فرمانده گارد حفاظت مقامات بلندپایه حزب‌الله منصوب شد و پس از آن به عنوان مسئول عملیات ویژه انتخاب شد. وی طراح و رهبر عملیات الوعد الصادق و در جریان جنگ ۳۳ روزه فرمانده میدانی حزب‌الله در نبرد با اسرائیل بود.
عماد مغنیه سال‌ها تحت تعقیب سرویس‌های اطلاعاتی- امنیتی کشورهای مختلف بود و پلیس فدرال آمریکا از سال ۱۹۸۵ میلادی برای کشتن وی ۵ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود. سرانجام اسرائیل توانست با کمک سرویس اطلاعاتی برخی کشورهای عربی، وی را در ۱۲ فوریه ۲۰۰۸، در دمشق به شهادت برساند.
فعالیت‌های نظامی حزب‌الله
مقابله با اسرائیل
عمده فعالیت حزب‌الله در سال‌های اول تشکیل خود، اجرای عملیات‌های استشهادی علیه نیروهای اسرائیلی بود، اما اندک اندک شیوۀ نبرد تغییر کرد و نیروهای حزب‌الله در واکنش به ترور سید عباس موسوی برای نخستین بار موشک‌های کاتیوشا به سوی شهرک‌های صهیونیست‌نشین شمال فلسطین شلیک کردند.
اسرائیل در تجاوز تسویه حساب در سال ۱۹۹۳ کوشید توان تسلیحاتی حزب‌الله را از بین ببرد اما نیروهای مقاومت علاوه بر شلیک گستردۀ موشک‌های کاتیوشا به شهرک‌های صهیونیست‌نشین شمال فلسطین، سی رشته عملیات نظامی را در طول هفت روز علیه تجاوزگران انجام داد که بعضی از آنها بیش از ۱۰ موقعیت نظامی دشمن را در آنِ واحد مورد هدف قرار می‌داد و اسرائیل به خواست خود نرسید.
اسرائیل یک بار دیگر در سال ۱۹۹۶ برای نابودی حزب‌الله وارد عمل شد که در نهایت مجبور شد با حزب‌الله به توافق برسد و به صورت کتبی بپذیرد که به غیر نظامیان حمله نکند و در رویارویی نظامی، صرفاً با نیروهای مقاومت درگیر شود. همین نکته حزب‌الله را قادر ساخت تا بتواند بدون اینکه اسرائیل بهانه‌ای برای حمله به مردم داشته باشد به نیروهای اشغالگر اسرائیلی حمله کند.
سال ۲۰۰۰، سال عقب‌نشینی اسرائیل
حزب‌الله در دوره رهبری شهید نصرالله از سال ۱۹۹۲ تا ۲۰۰۰ بیش از ۹۰ عملیات سنگین را علیه نیروهای اسرائیلی اجرا کرد. آمار بالای تلفات انسانی و مالی این حمله‌ها باعث شد که نیروهای اسرائیلی ابتدا از جزین و سپس از جنوب لبنان عقب نشستند و لبنان از اشغال اسرائیل خارج شد و فقط مزارع شبعا در اشغال اسرائیل باقی ماند.
عملیات الوعد الصادق و جنگ ۳۳ روزه
نیروهای حزب‌الله ۲۰۰۶/۷/۱۲ در مناطق اشغالی جنوب لبنان، عملیات الوعد الصادق را انجام دادند و طی آن، دو سرباز اسرائیلی به اسارت گرفته شدند.
جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶م بود. این جنگ به «جنگ تموز» نیز معروف است. اسرائیل در سال ۲۰۰۴م برخلاف توافق با حزب‌الله، سه اسیر لبنانی را آزاد نکرد. حزب‌الله برای آزادی آنها، در جولای ۲۰۰۶م در عملیات «الوعد الصادق» دو نظامی اسرائیلی را اسیر گرفت. اسرائیل در مقابل این عملیات، به لبنان اعلام جنگ کرد. اسرائیل به صورت رسمی خلع سلاح حزب‌الله و آزادی دو اسیر خود را خواستار شد. خواسته‌هایی که در پایان جنگ بدان‌ها دست نیافت.
این جنگ ۳۳ روز طول کشید و در صبح روز ۳۴، جنگ برابر با ۱۴ آگوست ۲۰۰۶م براساس قطعنامه۱۷۰۱ شورای امنیت، آتش‌بس برقرار شد.
مقابله با جریان‌های تکفیری
حزب‌الله، سوریه را یکی از ارکان مقاومت می‌داند. سوریه سال‌ها در کنار حزب‌الله بوده و پس از شروع ناآرامی‌ها در سوریه و تهدیدات گروه‌های تکفیری نسبت به حرم حضرت زینب علیهاالسلام، حزب‌الله وارد صحنه نبرد با تکفیری‌ها شد و در کنار ارتش سوریه به جنگ با تکفیری‌ها پرداخت. آزادسازی القصیر از مهم‌ترین عملیات‌های حزب‌الله در سوریه بوده است.
فعالیت‌های دیپلماتیک
تفاهم‌نامه‌ها با اسرائیل
در تاریخ ۲۵ ژوئیه ۱۹۹۳ اسرائیل به خاک لبنان حمله کرد. هدف این رژیم توقف فعالیت حزب‌الله و خلع سلاح آن، ایجاد شکاف در روابط حزب و مردم و فشار بر دولت لبنان برای جلوگیری از مقاومت بود. نیروهای بین‌المللی فعال در لبنان، تعداد ۱۲۲۴ حملۀ هوایی و ریختن بیش از ۲۸ هزار بمب را تنها در پنج روز اول حمله ثبت کردند.
تصور اسرائیل این بود که حزب‌الله دارای پانصد موشک کاتیوشا است که در طول چند روز به پایان می‌رسد و سپس حزب‌الله از پا در خواهد آمد؛ اما دفاع حزب‌الله، اسرائیل را به این نتیجه رساند که نمی‌تواند حزب‌الله را زمین‌گیر کند. در نهایت اسرائیل در ۱۹۹۳/۷/۳۱ به تفاهم ژوئیه تن داد. براساس این توافق حزب‌الله موافقت کرد که در قبال توقف تجاوز اسرائیل، از پرتاب کاتیوشا خودداری نماید.
اسرائیل ۱۱ آوریل ۱۹۹۶ نیز تهاجمی را به لبنان آغاز کرد که ۱۶ روز طول کشید. اسرائیل نام این عملیات را خوشه‌های خشم نهاد. این عملیات با انجام قتل عام‌های چهارگانۀ سحمر در روز دوم، آمبولانس منصوری در روز سوم، نبطیۀ فوقا و قانا در روز هفتم مشهور شد. در این مدت ۲۵ نفر به شهادت رسیدند که ۱۴ تن از آنان، از نیروهای مقاومت حزب‌الله بودند.
حزب‌الله توانست در برابر تهاجمات اسرائیل ایستادگی کند و به توافق آوریل دست یابد. در این توافق اسرائیل به صورت کتبی پذیرفت که به غیر نظامیان حمله نکند و در رویارویی نظامی، صرفاً با نیروهای مقاومت درگیر شود. همین نکته حزب‌الله را قادر ساخت تا بتواند بدون اینکه اسرائیل بهانه‌ای برای حمله به مردم داشته باشد به نیروهای اشغالگر اسرائیلی حمله کند.
حزب‌الله بر این اساس، عملیات انصاریه را در ۱۹۹۲/۹/۵برای مقابله با تجاوز دریایی کماندوهای اسرائیلی را سامان داد که نتیجۀ نبرد کشته و زخمی شدن هفده صهیونیست بود.
آزادسازی اسرا (مصطفی دیرانی و شیخ عبدالکریم عبید)
اسرای دربند زندان‌های صهیونیستی در جنوب لبنان، پس از خروج نیروهای اشغالگر از آن مناطق رهایی یافتند اما هنوز تعدادی از رزمندگان مقاومت از جمله حاج مصطفی دیرانی و شیخ عبدالکریم عبید در زندان‌های اسرائیل بودند و اسرائیل حاضر به تحویل آنان نبود. حزب‌الله با اجرای یک عملیات در مناطق اشغالی مزارع شبعا در جنوب لبنان توانست سه سرباز اسرائیلی را در تاریخ ۲۰۰۰/۱۰/۷ به اسارت خود در بیاورد و در بیروت نیز یک سرهنگ اسرائیلی را بازداشت کرد.
حزب‌الله توانست با در اختیار داشتن این چهار اسیر، اسرائیل را به پای میز مذاکره کشانده و پس از چهار سال مذاکره، اسرائیل را وادار کرد در برابر آزاد کردن تعدادی لبنانی و ۴۰۰ فلسطینی و شهروند عرب از دیگر کشورها و تحویل اجساد ۵۹ شهید و افشای سرنوشت ۲۴ مفقود الاثر و تسلیم نقشۀ مین‌هایی که اسرائیل در اماکن مختلف در مرزهای خود با لبنان کار گذاشته، جنازۀ ۴ اسیر خود را تحویل بگیرد.
ملیات مبادله در ۲۰۰۴/۱/۲۹ و ۲۰۰۴/۱/۳۰ انجام پذیرفت. از میان تمام این اسیران فقط ۱۱ نفر به حزب‌الله وابستگی داشتند و از میان شهیدان نیز فقط ۱۲ نفر از رزمندگان حزب‌الله بودند.
حزب‌الله در سال ۲۰۰۸ در پی نبرد ۳۳ روزه، با انجام مذاکرات با اسرائیل و با وساطت آلمان موفق شد باقی‌ماندۀ اسرای لبنانی را آزاد کند و همچنین پیکر هشت شهید مقاومت در جریان نبرد ۳۳ روزه و اجساد مابقی شهدای مقاومت لبنان و فلسطین از جمله پیکر شهید دلال مغربی و گروه ۱۲ نفره او را از اسرائیل تحویل بگیرد.
فعالیت‌های سیاسی
حزب‌الله خود را یک جنبش جهادی می‌داند که هدف آن در وهلۀ نخست، جهاد با دشمن صهیونیستی است و تلاش‌های سیاسی پشتوانه و حامی این حرکت جهادی است.
بر این اساس حزب‌الله برای اینکه گرفتار زدوبند و بده‌بستان‌های سیاسی نشود، وقتی پا در عرصه سیاسی گذاشت که موقعیت خود را تثبیت کرده بود.
حزب‌الله برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ در انتخابات لبنان شرکت جست و ۱۲ کرسی کسب کرد. در سال ۱۹۹۶، ۱۰ کرسی و در سال ۲۰۰۰، ۸ کرسی از ۱۲۸ کرسی مجلس لبنان را به دست آورد و در انتخابات عمومی سال ۲۰۰۵ در سطح کشور به تنهایی ۱۴ کرسی و در جنوب لبنان تمام ۲۳ کرسی را در ائتلاف با جنبش امل کسب نمود و برای اولین بار محمد فنیش را به عنوان وزیر آب و انرژی به کابینه فرستاد.
حزب‌الله با احزاب مختلف لبنانی ارتباط‌های دوجانبه و چندجانبه دارد. این دیدارها با هدف ادامۀ تماس‌ها و روابط یا بحث و بررسی مسائل مشخص یا نزدیک کردن دیدگاه‌ها یا همکاری در زمینه‌های مورد توافق طرفین دیدار صورت گرفته است.
فعالیت‌های رسانه‌ای
رسانه‌های حزب‌الله عبارتند از: رسانه‌های صوتی و تصویری مانند تلویزیون المنار (تأسیس۱۹۹۱) و رادیو النور (تأسیس ۱۹۸۸)؛ رسانه‌های مکتوب مانند هفته‌نامه العهد؛ پایگاه‌های اینترنتی مانند پایگاه اینترنتی قاوم، جنوب لبنان و واحد ارتباطات رسانه‌ای حزب‌الله؛ طراحی و ساخت بازی‌های رایانه‌ای.
حزب‌الله از این رسانه‌ها برای بیان دیدگاه‌ها و مواضع خود، انتقال صحیح اخبار و اطلاعات که غالباً توسط رژیم صهیونیستی پرده‌پوشی می‌شوند و همچنین تأثیرگذاری بر جامعه یهود به زبان‌های عربی، انگلیسی، فرانسه و عبری بهره می‌گیرد. رویکرد رسانه‌های وابسته به حزب‌الله صهیونیسم ستیزی و ترویج آرمان‌ها است.
حزب‌الله همچنین به پیشنهاد عماد مغنیه یکی از پایگاه‌های مقاومت خود را در منطقه ملیتا تبدیل به موزه کرده است.
فعالیت‌های اجتماعی
حزب‌الله با ایجاد مؤسسات مختلف کوشیده است در عرصۀ خدمت‌رسانی به مردم لبنان حضور داشته باشد. برخی از این اقدامات عبارتند از:
ایجاد مؤسسه جهاد سازندگی؛ وظیفۀ این مؤسسه بازسازی خرابی‌های ناشی از تجاوزات اسرائیل و ویرانی‌های ناشی از بلایای طبیعی است.
جمع‌آوری زباله‌های شهری حومه جنوب بیروت در سال‌های ۱۹۸۸ میلادی تا ۱۹۹۱ میلادی.
تأمین آب آشامیدنی حاشیۀ جنوبی بیروت.
فعالیت‌های کشاورزی.
توجه به امور بهداشتی و درمانی با احداث جمعیت اسلامی بهداشت و مراکز درمانی و بیمارستانی متعدد.
فعالیت‌های آموزشی و ارائه خدمات کمک آموزشی به دانش‌آموزان.
تأسیس بنیاد شهید در جهت ارائه خدمات متنوع به خانواده‌های شهدا.
تأسیس کمیتۀ امداد خیریه اسلامی در جهت حمایت از محرومان.
جایگاه حزب‌الله در لبنان
حزب‌الله هر چند مخالفانی در سطح لبنان دارد اما اکنون به عنوان یکی از گروه‌های تأثیرگذار در لبنان مطرح است. این حزب هم در مجلس لبنان چندین نماینده دارد و هم در انتخابات شهرداری‌ها در شهرهای مختلف توانسته است اعتماد عمومی مردم را جلب کند.
پس از سال ۲۰۰۵ حزب‌الله در شمار گروه‌های ۸ مارس قرار گرفت. در سال ۲۰۰۵ همزمان با ترور حریری التهاب گسترده‌ای در عرصه سیاسی لبنان پدید آمد که نتیجۀ آن دسته‌بندی‌های جدید دو قطبی فراتر از الگوهای مذهبی سابق در کشور بود. این تغییرات در نوع خود بی‌سابقه بود. گروه ۸ مارس در پی گردهمایی سال ۲۰۰۵ حزب‌الله در بیروت و به دنبال مخالفت با خلع سلاح این گروه مقاومت اسلامی، حمایت از سوریه و مقاومت در برابر اسرائیل شکل گرفت. جبهه متحدی که برگرفته از حزب‌الله، حزب امل و حزب مسیحی آزاد بود و بعدها جریان‌های دیگری نیز به آن اضافه شدند. همزمان با این ترور و با کمک کشورهایی چون آمریکا، فرانسه، عربستان سعودی و مصر، جریانی با نام ۱۴ مارس در درون لبنان شکل گرفت که خواستار خروج سوریه از لبنان و خلع سلاح مقاومت شد.
البته در طی این سال‌ها این دسته‌بندی‌ها تا حدودی تغییر کرده است اما به طور کلی می‌توان گفت که جریان المستقبل (سنی)، حزب الکتائب و نیروهای لبنانی (مسیحی) و جریان سوسیالیست ترقی‌خواه لبنان (دروزی) اصلی‌ترین گروه‌های طرفدار جریان ۱۴ مارس و جنبش اَمَل و حزب‌الله لبنان (شیعی)، جریان آزاد ملی لبنان (مسیحی)، جماعت اسلامی لبنان و جنبش توحید اسلامی (اهل تسنن) و حزب دموکرات لبنان (دروزی) عضو ۸ مارس هستند.
0 نظرات