نرم افزار مجموعه آثار میرزای قمی رحمه الله

نرم افزار مجموعه آثار میرزای قمی رحمه‌الله
متن 14 عنوان کتاب در 28 جلد از آثار میرزا ابوالقاسم ‎بن ‎محمدحسن، معروف به میرزای قمی
موضوعات: آثار اندیشمندان و بزرگان، حدیث و علوم حدیث، اصول فقه و احکام
سیستم عامل: ویندوز
حجم: 0.53 گیگابایت
 

توضیحات
حمد و ثنا خداوند متعال را که بر انسان‎ها منت نهاد و با فرستادن رسولان وحى، چراغ هدایت فرا روى مردمان برافروخت و درود بى‎پایان بر پیامبر اسلام و هدایت‎گر انام محمد مصطفى صلی‌الله‌علیه‌وآله که با بنیاد شریعت نورانى مکتب آسمانى، درِ سعادت و درستى بر مردمان گشود و راه نجات و راستى بر ایشان نمود. و پاک‎ترین و خالص‎ترین سلام‎ها بر اهل‌بیت او که امامان و راهبران شریعتند و پس از پیامبر بیشترین و آشکارترین نقش را در محافظت و صیانت از احکام نورانى اسلام، عهده‎دار بودند. آن بزرگواران با تبیین و توضیح و تفسیر شریعت ناب نبوى، به تربیت نفوس مستعد و آماده، اهتمام ورزیدند و با نشر و گسترش دین مبین اسلام، از زوال و اندراس آن جلوگیرى کردند.
عالمان حقیقى همیشه نماد عقلانیت، علم، تقوى، خلوص، روشنگرى، هدایت، ارشاد، وقار، تلاش و از خودگذشتگى بوده‎اند. گوشه‎اى از کوشش‎هاى علمى آنان در کتاب‎ها و آثارشان تجلى یافته است. گسترش روش‎هاى جدید اطلاع‌رسانى در عصر حاضر، زمینۀ مناسبى را براى انتقال دانش علما به تشنگان معرفت فراهم آورده است.
جمع‎آورى و ارائۀ بخشى از ‎‎‎‎آثار علما در نرم‎افزار، گامى در بزرگداشت دانشمندان علوم اسلامى است تا پژوهشگران بتوانند از چشمۀ فیاض دانش آنان بهره‎مند شوند. یکی از این عالمان حقیقی، خریت علم اصول و فقیه عالم به زمان خویش در قرن سیزدهم، جناب میرزای قمی اعلی‎الله‎مقامه است. امید است که نرم‎افزار حاضر بتواند به ترویج فرهنگ اسلامى کمک کند و رضایت حق تعالى را فراهم نماید.
کتاب‌هایی که در نرم‌افزار حاضر گرد آمده‌اند عبارتند از: قوانین الأصول (طبع قدیم و جدید)؛ جامع الشتات؛ رسائل المیرزا القمی؛ غنائم الأیام فی مسائل الحلال و الحرام؛ متن قرآن کریم به همراه ترجمۀ فارسی، اردو و انگلیسی و ارائه چند دوره لغت‎نامه معتبر.
 

امکانات و قابلیت‌ها
• امکان دسته‎بندی و محدودکردن کتب براساس: کتاب، پدیدآور و زبان؛
• قابلیت جست‎وجو در آیات قرآن کریم؛
• قابلیت جست‎وجو در لغت‎نامه و ارتباط با متن؛
• دسترسی به ابزار پژوه‎نگار جهت یادداشت‎برداری از کتب برنامه و ساماندهی آنها؛
• امکان ایجاد میز پژوهشی جهت انجام و ثبت پژوهش‎های کاربر؛
• امکان به‎روزرسانی برنامه و ارسال نظر توسط کاربر.
 

شخصیت‌شناسسی میرزای قمی
آخوند ملا محمدحسن بن نظرعلى جاپلقى، پدر بزرگوار میرزاى قمى، از مردمان شفت گیلان بود که در آغاز جوانى براى تحصیل و فراگرفتن علوم اسلامى، گیلان را به قصد اصفهان ترک گفته و به آن دیار مهاجرت کرده بود و پس از تحصیل از محضر دو تن از مدرسان آن شهر، به نام میرزا هدایت‎الله و برادرش میرزا حبیب‎الله، به افتخار دامادى میرزا هدایت‎الله نیز نائل آمده، سپس همراه استاد جهت نشر معارف اسلامى به جاپلق (یک بلوک از بلوک‎هاى چهارگانه بروجرد) رهسپار شده بود.
سال 1151ق در جاپلق خداوند متعال به آخوند ملا محمدحسن، فرزند پسرى عطا فرمود که او را ابوالقاسم نام نهادند. 
ابوالقاسم، مقدمات تحصیل خود را در محضر پدر بزرگوار گذراند و بعدها براى ادامه تحصیل به خوانسار مسافرت کرد و از محضر آقا سید حسین خوانسارى، متوفاى 1191ق (جد دوم صاحب روضات) که از بزرگان علماى آن عصر شمرده مى‎شد و از اساتید اجازه نقل روایت بود و همچنین از محققان علم رجال نیز بود، فقه و اصول را آموخت و در این زمینه به مقام والایى از علم و کمال نایل گردید. او در همان شهر با خواهر استادش (آقا حسین خوانسارى) ازدواج کرد.
میرزا ابوالقاسم، سرانجام براى تکمیل تحصیلات و فراگیرى بیشتر در سال 1174ق، به‎سوى کشور عراق رهسپار شد و در جوار آستان مقدس حضرت امام حسین علیه‌السلام اقامت گزید.
در این دوران، مدتى از محضر آیت‎الله وحید بهبهانى که در آن روزها استاد کرسى فقاهت بود، به شاگردى پرداخت و از مشعل علم و سرچشمه کمال آن استوانه بزرگ علمى کسب نور کرد و از آن جناب به گرفتن اجازه اجتهاد و نقل روایت نایل آمد.
میرزا ابوالقاسم پس از اقامت طولانى در حوزه علمیه کربلا و فراگیرى‎هاى شایسته از آن مهد دانش و معرفت، به‎منظور انجام رسالت مهم دینى به زادگاه خویش (جاپلق) بازگشت و در روستایى به نام «دره‎باغ» که جاى زندگى او و پدرش بود، ساکن شد و مدتى نیز به روستاى «قلعه بابو» رفت و در آنجا به تبلیغ و تدریس مشغول شد.
میرزا در جاپلق و روستاى قلعه بابو همچنان به ترویج مسائل دین و تدریس فقه و اصول مشغول بود، ولى از طرفى چون در آنجا طالب علم و محصل چندانى وجود نداشت، به‎ناچار به قم مهاجرت کرد و آن سرزمین مقدس را براى سکونت برگزید و از برکت حضرت فاطمه معصومه علیهاالسلام در مدت زمانى اندک، رشد و ترقى شایانى کرد و شهرت عالم‎گیر یافت و ریاست و مرجعیت شیعه به وى رسید. او پس از آن به کار تألیف و تصنیف، تدریس و صدور فتوا و تبلیغ و ترویج دین پرداخت و مسجد جامع شهر را براى اقامه نماز جمعه و جماعت برگزید و بدین‎گونه رفته‎رفته آن شهر علم و دین که پس از فتنه افغان‎ها از عالم تهى گشته بود، رونق پیشین خود را بازیافت و در شمار مراکز مهم علمى شیعه درآمد؛ در نتیجه حوزه علمیه قم حوزه اصفهان را -که در آن زمان حوزه فعال و پرتحرک و داراى مدرسان بزرگ بود- تحت‎الشعاع خود قرار داد و توجه مسلمانان را به‎سوى خویش جلب کرد.
فتحعلى شاه قاجار در این ایام بود که در نخستین سفرش به قم، به فضایل اخلاقى و کمالات نفسانى و مراتب فضل میرزا پى برد و براى زیارت او به مسجد جامع شهر آمد و در شمار مأمومین وى قرار گرفت و نماز ظهر و عصر را به آن بزرگوار اقتدا کرد و در نخستین ملاقات، حلقه ارادت و محبت آن جناب را به گردن افکند.
میرزاى قمى در اکثر علوم اسلامى، چون فقه و اصول و کلام و علم معانى و بیان و غیر آنها تألیفات و تصنیفات ارزنده و بى‎سابقه‎اى از خود به یادگار گذاشته است که هریک از آنها بیانگر نبوغ فکرى و احاطه علمى افزون و حسن سلیقه اوست.
گرچه این محقق عالى‎قدر اکثر آثار قلمى خود را در دوران سکونت در قم تألیف کرده است، اما آغاز فعالیت تألیفى و تصنیفى وى به دوران جوانى و همان ایامى که در حوزه علمیه خوانسار در خدمت آقا حسین خوانسارى مشغول تحصیل بوده، مربوط مى‎شود؛ زیرا به‎طورى‎که آقابزرگ تهرانى ذکر مى‎کند منظومه‎اى که ایشان در علم بیان تصنیف کرده است، در بیست و دو سالگى (ربیع‎الثانى سال 1173)، و در خوانسار پایان یافته است و از تألیف کتاب مجموعه فوائد و بعض رسائل، در ماه محرم سال 1175؛ یعنى در اوایل تحصیل در کربلا (در 24 سالگى) فارغ شده است.
فعالیت‎هاى فرهنگى این شخصیت عالى‎قدر تنها به مطالعه و تحقیق، تألیف و تصنیف و تدریس و تربیت شاگرد محدود نمى‎شد و کثرت اشتغالات علمى و اجتماعى، او را از وظیفه اصلى‎اش؛ یعنى تبلیغ دین و ترویج و نشر آیین مقدس اسلام و ارشاد و هدایت بندگان خدا بازنمى‎داشت. او درحالى‎که پناهى محکم و مطمئن براى اهل علم بود، مرشد و معلمى دلسوز و پدرى مهربان براى مردم شناخته مى‎شد؛ به همین سبب به‎موازات برنامه‎هاى درسى که براى دانش‎پژوهان و اهل فضل داشت، خطابه‎ها و سخنرانى‎هایى نیز براى سایر افراد برپا مى‎داشت.
آن بزرگوار به انجام فریضه امر به معروف و نهى از منکر بسیار مقید و پایبند بود، حتى این وظیفه الهى و اجتماعى در ملاقات با شاه وقت هم ترک نمى‎شد؛ گویند: در یکى از این ملاقات‎ها در بین گفتگو، خطاب به فتحعلى شاه فرمود: اى شاه! با مردم به عدالت رفتار کن؛ زیرا که مى‎ترسم به موجب معاشرتى که با تو دارم، نظر به آیه شریفه «وَ لا تَرْکَنُوا إِلَى الَّذِینَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّکُمُ النَّارُ» (هود، 113)، مستوجب عذاب پروردگار شوم! سلطان قاجار در جواب میرزا عرض کرد: نظر به این روایات که مى‎گوید: «هرکه در دنیا سنگى را دوست داشته باشد، در آخرت با او محشور خواهد شد»، بنده هم چون در دنیا با شما معاشرت و دوستى دارم، امیدوارم که در بهشت عنبرسرشت نیز با شما محشور باشم.
در یکى از دیدارهاى دیگرى که میرزا با فتحعلى شاه داشت، دست به ریش وى که بسیار بلند بود کشید و فرمود: اى شاه! کارى نکن که این ریش فرداى قیامت با آتش جهنم بسوزد!
هرچند که سلطان نسبت به او علاقه مى‎ورزید، میرزا به وى بى‎اعتناتر مى‎شد و بیشتر از وى فاصله مى‎گرفت. روزى فتحعلى شاه، از آن بزرگوار درخواست کرد که اجازه دهد تا دختر خویش را به ازدواج پسر میرزا درآورد و بدین‎وسیله رابطه خانوادگى بین میرزا و خانواده سلطنتى برقرار گردد. میرزا از این پیشنهاد سخت ناراحت و نگران شد و از قبول آن خوددارى ورزید. گرچه آن جلسه بدون نتیجه پایان پذیرفت، اما چون براى میرزا این احتمال وجود داشت که با اصرار شاه مجبور گردد از روى ناچارى به این وصلت تن در دهد، دست به دعا برداشت و گفت: «خدایا، اگر بناست شاه‌زاده به همسرى پسر من درآید، مرگ جوانم را برسان». طولى نکشید که تنها پسر میرزا در آب غرق شد و در اثر این سانحه از دنیا رفت.
میرزا علاوه بر علم و تقوا و کمالات اخلاقى، از ذوق شعرى نیز برخوردار بود. دیوان شعر آن بزرگوار، مشتمل بر حدود پنج هزار بیت فارسى و عربى است. همچنین او در خوشنویسى نیز توانا بود. مؤلف کتاب روضات الجنات در این باره مى‎نویسد: «مرحوم میرزا بسیار خوش‎خط بود و با هریک از دو نوع خط مرسوم زمانش؛ یعنى نسخ و نستعلیق، آشنایى کامل داشته و هر دو را به طرز بسیار جالب و زیبایى مى‎نگاشته است. نوشته‎هاى زیبایى که با زبان فارسى و عربى، با خط نسخ و نستعلیق از آن بزرگوار در نزد ما موجود است، خود بهترین شاهد و گواه بر این مطلب است».
آثار مرحوم میرزای قمی
قوانین الأصول؛ حاشیه بر قوانین؛ حاشیه بر زبدة الأصول شیخ بهائى؛ حاشیه بر تهذیب الأصول علامه حلى؛ حاشیه بر شرح مختصر ابن حاجب عضدى؛ جامع الشتات یا اجوبة المسائل؛ مناهج الأحکام (در فقه)؛ غنائم الأیام فی ما یتعلق بالحلال و الحرام (فقه استدلالى)؛ معین الخواص (در فقه، بخش عبادات)؛ مرشد العوام (رساله عملیه، به زبان فارسى)؛ منظومه‎اى در علم بدیع (در 140 بیت) و منظومه‎اى در علم بیان؛ فتحیه (در علم کلام)؛ دیوان شعر (پنج هزار بیت شعر فارسى و عربى)؛ رساله‎اى در اصول دین (به زبان فارسى)؛ رساله‎اى پیرامون موضوع و حکم غناء؛ رساله‎اى در عمومیت حرمت ربا در تمام معاوضات؛ مجموعه‎اى از نصایح و مواعظ (نامه مفصل به فتحعلى شاه)؛ رساله‎اى در رد صوفیه و غلات؛ و... .
شاگردان مرحوم میرزای قمی
آقا سید محمدباقر شفتى، معروف به حجت‎الاسلام (1175-1260ق)، صاحب کتاب مطالع الأنوار در شرح شرایع؛ حاج محمدابراهیم کلباسى (1180-1261ق)؛ آقا محمدعلى هزارجریبى (متوفى 1245ق)؛ آقا احمد کرمانشاهى، پسر آقا محمدعلى کرمانشاهى و نوه وحید بهبهانى (1191-1235ق)؛ سید محمدمهدى خوانسارى (متوفاى 1246ق)، نوه آقا حسین خوانسارى؛ سید على خوانسارى؛ میرزا ابوطالب قمى؛ حاج سید اسماعیل قمى؛ میرزا على‎رضا قمى؛ شیخ حسین قمى؛ حاج ملا اسدالله بروجردى؛ حاج ملا محمد کزازى؛ ملا غلامرضا آرانى (بسیارى از این بزرگان، از میرزاى قمى اجازه روایت و حدیث دریافت کرده‎اند).
وفات مرحوم میرزای قمی
سرانجام آفتاب زندگى این شخصیت بزرگ علمى و دینى که سال‎ها وجود مبارکش منشأ خیر و درخشندگى بود، در سال 1231ق غروب کرد و در هشتاد سالگى دعوت حق را لبیک گفت و روح پاکش به‎سوى معشوق شتافت و در جوار رحمت حق تعالى قرار گرفت.
پیکر این مرد بزرگ با نهایت تجلیل و احترام، تشییع و در قبرستان شیخان قم، مقابل مقبره زکریا بن آدم به خاک سپرده شد.