دستبند چرم یا ام المصائب یا زینب کبری

ام المصائب؛ حضرت زینب سلام‌الله‌علیها

ولادت

حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، سوّمین فرزند حضرت علی علیه‌السلام و حضرت زهرا سلام‌الله‎علیها است که دو سال پس از امام حسین علیه‌السلام در روز 5 جمادى الاول 60هجرى در مدینه النبی متولد شد.

کنیۀ ایشان «ام الحسن» و «ام کلثوم» و القاب مبارکش که در منابع گوناگون، بیش از شصت مورد ذکر شده، عبارتند از: نائبه الزهرا، نائبه الحسین، ملیکه النساء، عقیله النساء، عابدة آل علی، صدیقة الصغری، عقیلة الطالبین، محبوبه المصطفی، قره العین مرتضی، عقیلة قریش، محدثه، عقیلۀ بنی هاشم، ام المصائب و... .

نامگذاری

آنگاه که زمان وضع حمل حضرت صدیقه کبری سلام‌الله‌علیها و به دنیا آمدن حضرت زینب سلام‌الله‌علیها فرا رسید، پیامبر خاتم پای در سفر داشته و در مدینه حضور نداشتند. پس از تولد وجود مقدس حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها به امیرالمؤمنین علیه‌السلام گفت: از آن روی که پدرم غایب است و در مدینه حضور ندارد، شما بر این دختر نامی بگذارید. آن حضرت در پاسخ فرمود: در این کار، من بر پدر شما و پسر عم خویش سبقت نمی‌گیرم، اندکی صبر کن که به زودی رسول خدا باز خواهد گشت و هر نامی که صلاح بداند بر این کودک می‌نهد.

پس از سه روز، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مراجعت فرمود و همان گونه که سیرۀ ایشان بود، نخست به منزل حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها آمدند؛ پس امام علی علیه‌السلام خدمت آن حضرت عرضه داشت: یا رسول الله! خداوند متعال دختری به دخترت عطا فرموده است، نامش را معین فرمایید. پیامبر نیز فرمود: اگر چه فرزندان فاطمه، اولاد من هستند، اما امر ایشان با پروردگار عالمیان است و من منتظر وحی می‌مانم. در این حال جبرئیل امین بر حضرت نازل شد و عرض کرد: یا رسول الله! حضرت حق (سبحانه و تعالی) تو را سلام می‌رساند و می‌فرماید: نام این مولود را «زین اب» بگذار، که این نام را در لوح محفوظ نوشته‌ایم. آنگاه پیامبر فرمود: البته علی خود زینت اهل دنیاست، اما این دختر به جایی می‌رسد که زینت پدر می‌شود. لذا از آن پس به جهت کثرت استعمال، این ثمر تازه رسیدۀ شجرۀ طیبه را «زینب» نامیدند.

سپس رسول اکرم قنداقه آن مولود گرامی را طلبید و به سینه فشرد، بوسید و فرمود: به حاضرین و غایبین امت وصیت می‌کنم که حرمت این دختر را پاس بدارند که همانا او به جده‌اش، خدیجۀ کبری سلام‌الله‌علیها بسیار شبیه است.

نقل است پس از اینکه پیامبر قنداقۀ حضرت زینب سلام‌الله‌علیها را به سینۀ مبارک چسباند، صورت خود را به صورت طفل نهاد و بلند گریست، چنان که اشک از محاسن شریف ایشان جاری شد، حضرت فاطمه پرسیدند: ای پدر! گریۀ شما از برای چیست؟ خدا نگریاند دو چشم شما را! پیامبر فرمود: ای پارۀ تن من و روشنی چشمم! بدان که بعد از من و بعد از تو، این دختر گرفتار بلاهایی خواهد شد و مصیبت‏های گوناگونی برای او به وجود خواهد آمد و هر کس بر او و مصیبت‏هایش گریه کند، ثواب گریه‏اش مانند ثواب کسی است که بر دو برادر او (حسن و حسین) گریه کند.

آنگاه پیامبر فرمود: از خدا اجازه گرفتم که به او کنیه بدهم. فاطمه سلام‌الله‌علیها پرسید: «کنیه دخترمان چیست؟» پیغمبر در حالی که می‌گریست، فرمود: «ام المصائب».

کودکی و جوانی

حضرت زینب از کودکی علاقه‏ای عجیب به برادرش امام حسین علیه‌السلام داشت، چنان که هرگاه زینب گریه می‏کرد، تنها در آغوش برادر آرام می‏گرفت. این رفتار، فاطمه زهرا را شگفت زده کرده بود، تا آنجا که این مطلب را به رسول خدا عرضه داشت و گفت این زینب بدون دیدن حسین، شکیبایی ندارد و اگر بوی حسین را استشمام نکند، انگار که جان از تنش در حال مفارقت است. رسول خدا وقتی این حکایت را شنید، آهی کشید و در حالی که اشک بر گونه‌های مبارکشان جاری بود، فرمود: ای نور چشم من! این دختر با حسین به سفر کربلا خواهد رفت و رنج‏ها خواهد دید. لذا همگان از کودکی تا جوانی همواره این خواهر و برادر را در کنار هم و حامی هم می‌دیدند.

زندگى سرشار از مصیبت حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، از پنج سالگى و مقارن با رحلت پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم آغاز شد و در فاصله‌اى بسیار کوتاه پس از رحلت پیامبر، این کودک خردسال شاهد هتک حرمت خانه و مادرش و ندای «اى فضه مرا دریاب!» ایشان است. آنگاه پدر را می‌بیند که با دست بسته و پای برهنه در کوچه‌ها کشیده می‌شود تا برای بیعت ناخواسته به دارالخلافه برسد و سپس غصب خلافت پدر و شهادت مادر را با نهایت کودکی و صغر سن، تاب می‌آورد و سال‌ها خانه‌نشینی و خون دل خوردن پدر را تحمل می‌کند و با دست نوازشگر خویش مرحمی می‌شود بر دل ریش پدر.

اما غم‌ها و رنج‌های این عقیلة جلیله را پایانی نیست؛ در سال‌های جوانی، تصویر فرق شکافتۀ پدر را به خاطر می‌سپرد و باز هم تاب می‌آورد، ولی تا به خود می‌آید، لخته‌های جگر برادر بزرگش (امام مجتبی) را در تشتی می‌بیند که از زهری خانگی لبریز است. ولی همۀ این رنج‌ها هنوز تمرینی است برای آزمون نهایی غم و رنجى که پدر در کوفه از آن خبر داده است:

چنان که روزى حضرت زینب در کلاس تفسیر قرآن براى بانوان، سوره «کهیعص» را تفسیر مى‌کرد. حضرت على علیه‌السلام وارد شد و از دخترش پرسید «کهیعص» را تفسیر مى‌کنى؟ اى نور دیده! این حروف، رمزى است در مصیبت وارده بر شما عترت پیغمبر!

ازدواج

زمانی که حضرت زینب به سن ازدواج رسیده بود، از بین خواستگاران متعددی که به منزل علی علیه‌السلام می‏آمدند، تقاضای عبدالله بن جعفر بن ابی طالب (برادرزادۀ حضرت علی) که از طرف خود کسی را برای خواستگاری حضرت زینب سلام‌الله‌علیها فرستاده بود و 5 سال از او بزرگ‌تر بود، مورد پذیرش قرار گرفت. در این وصلت فرخنده، مهریۀ حضرت زینب مطابق با مهریۀ مادرش فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، 480 درهم معین شد.

زینب در قرارداد ازدواجش شرط همراهی با برادرش، حسین علیه‌السلام را قید می‌کند تا از وظیفۀ مهم خود باز نماند. او شرط می‌کند که در رفتن به خانۀ برادرم (حسین) آزاد باشم و هرگاه او به مسافرت رفت، من نیز باید با او بروم. از شخصیتی متعهد و دوستدار اهل بیت، چون عبدالله بن جعفر نیز انتظاری جز پذیرش این شرط نیست. و چنین است که عبدالله بن جعفر به افتخار همسری زینب کبری نائل می‎گردد.

کربلا

آنگاه زمان عمل کردن به شرط و هجرت فرا مى‌رسد. حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در سال 60 هجرى، به همراه برادرش امام حسین علیه‌السلام از مدینه به مکه و از آنجا به طرف کربلا حرکت مى‌کند.

کربلایی که تکمله‌ای است بر تمام مصائبی که پیش از این بر وی رفته است و شاید تمام آن رنج‌ها را دیده تا برای این مصیبت عظمی آبدیده شود. چنان آبدیده که پس از تحمل شهادت امام و برادرش حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام، شهادت چند برادر دیگر، شهادت دو فرزند، شهادت چندین برادرزاده و عموزاده و نیز تاب آوردن آن همه عذاب و سختی در راه کوفه و دمشق و آنچه در دربار ابن زیاد و یزید ملعون بر ایشان رفت، جز «مارأیت الی جمیلا» هیچ نگفت. زینب نـاظر این تصاویر است و همۀ این مصائب از وی شیرزنى مى‌سازد که از عصر عاشورا، قافله سالار کاروان اسیران مى‌شود.

وقتی حضرت زینب سلام‌الله‌علیها در کوفه به مجلس ابن زیاد وارد شد، سلام نکرد. ابن زیاد گفت: «من هذه متکبرة»؛ این زن متکبر کیست؟ امام سجاد علیه‌السلام می‌فرماید: «هذه عمتی زینب، اخت الحسین علیه‌السلام»؛ این عمۀ من زینب، خواهر حسین علیه‌السلام است. ابن زیاد نیز برای اینکه جگر حضرت زینب را آتش بزند، گفت: دیدی خدا با برادرت چه کرد؟ حضرت زینب نیز پاسخ داد: اگر خدا چنین کرد، «ما رأیت الا جمیلا...» و علاوه بر این در شام و در برابر یزید نیز با خطبه‌اى غرا، کوس رسوایى یزید را به صدا درآورد و با این که در چنگال خون‌آشام‌ترین طاغوت زمان اسیر بود، چنان حماسه‌ای آفرید که پایه‌هاى حکومت فرزند معاویۀ لعین را به لرزه درآورد. چنان که سرانجام یزید از ترس سقوط حکومتش، کاروان اسرا را به مدینه باز می‌گرداند. پس از این حضرت زینب سلام‌الله‌علیها همراه و پا در رکاب برادرزاده و امام زمان خویش، حضرت سجاد علیه‌السلام محل رجوع محبان خاندان وحی و پاسخگوی سوالات شرعی و معرفتی آنها شد و از همه مهم‌تر تبلیغ خون شهدای کربلا و تبیین اعتقادات و باورهای شیعه را آغاز کرد.

چنین است که نام زینب کبری سلام‌الله‌علیها به عنوان یکى از محدثان برجستۀ شیعه، صفحات کتب رجال را مزیّن کرده است. روایت‏هاى آن حضرت در منابع معتبر شیعه از جمله در کتاب‏هاى «من لا یحضره الفقیه»، «وسایل‏الشیعه»، «بحارالانوار» و… موجود است که آنها را از پدر، مادر و برادرانش شنیده و براى دیگران روایت کرده است.

وفات

در سال 62 هجری قمری، شهر مدینه به دست سپاهیان یزید بن معاویه مورد حمله قرار گرفت. یزید سپاهی 5000 نفره به فرماندهی حصین بن نمیر از فلسطین برای سرکوب اهالی مدینه گسیل داشت؛ او نیز توانست با سپاهیانش وارد شهر شود و بعد از ورود به مدینه، خون مردم شهر را سه روز بر سپاهیانش مباح کرد که در پی آن خون‌های بی گناه بسیاری ریخته شد که این ماجرا در تاریخ به «واقعۀ حره» معروف است. پس از این واقعه، قحطی سختی مدینه را درگرفت و حضرت زینب سلام‌الله‌علیها به همراه همسرش، عبدالله بن جعفر که در دمشق زمین‌هایی داشت به این شهر مهاجرت کرد و در 15 رجب همان سال در دمشق درگذشت و در همان قریه‌ای که در آن سکونت داشت، مدفون شد. قریه‌ای که در آن مزار حضرت زینب قرار دارد، در گذشته به راویه و اکنون به زینبیه مشهور است. البته عده‌ای از مورخین نیز معتقدند که حضرت در ماه‌های منتهی به وفات در مصر حضور داشته و در همان‌جا نیز رحلت کرده و مدفون شده‌اند؛ و این مزاری که اکنون در دمشق وجود دارد متعلق به حضرت زینب صغری سلام‌الله‌علیها یعنی حضرت ام کلثوم است که این بحث، بحث تاریخی مفصلی می‌طلبد که در حوصلۀ این مقال نمی‌گنجد.

(زندگى زینب‏ سلام‌الله‌علیها، رسولى محلاتى؛ زینب قهرمان‏ سلام‌الله‌علیها، احمد صادقى اردستانى؛ تاریخ طبرى، ترجمۀ ابوالقاسم پاینده؛ خصائص الزینبیه، سید نورالدین جزایری).

مراحل ساخت چرم به روش سنتی

تهیه‌ی پوست: در روش سنتی تولید چرم، اغلب از پوست گاو برای تبدیل به چرم استفاده می‌کنند، به این خاطر که این نوع پوست نرم‌تر از پوست گاومیش و ضخیم‌تر از پوست گوسفند است و در مرحلۀ لش‌زنی و سایر مراحل برای تبدیل، امکان صدمه دیدن پوست بسیار کمتر می‌باشد. از سوی دیگر محصولاتی که با این نوع چرم ساخته می‌شوند، مرغوب‌تر هستند.

شستشو: پوست‌ها را برای تبدیل باید به حالت طبیعی خود بازگرداند، به همین خاطر آنها را 3 الی6  روز در آب نگه می‌دارند تا نمک از پوست خارج شود و حالت خشکی آن از بین برود.

موگیری: در این مرحله پوست‌ها را که به حالت طبیعی درآمده‌اند 3 الی 10 روز در محلول آرد جو یا آهک نگه‌داری می‌کنند، این عمل باعث تخمیر پوست می‌گردد، به طوری که مو از آن به راحتی کنده می‌شود. از این رو به پوست‌ها توله آهکی نیز گفته می‌شود.

لش‌زنی: برای این کار پوست را به دو میخ آویزان کرده با داس یا اَرسَن (چاقوی دو دسته با تیغه‌ی بلند) چربی‌ها و ضایعات را از آن جدا می‌کنند.

خوابانیدن در فضله: پوست‌ها را برای چند روز در محلولی از آب و فضله‌ی مرغ و کبوتر می‌خوابانند. این عمل برای از بین بردن پروتئین‌های اضافی پوست می‌باشد که سبب خرابی آن می‌شود و همچنین باعث نرمی و لطافت و انعطاف پوست در برابر سرما و گرما می‌گردد. برای نرمی پوست از زاج نیز استفاده می‌شود.

نمک‌زنی: در این مرحله برای ثابت نگه داشتن حالت پوست و فاسد نشدن به آن نمک می‌زنند تا این مرحله به اصطلاح امروزی پوست سالمبور گفته می‌شود.

دباغی یا مازوکاری: برای دباغی پوست‌ها را داخل گودال‌هایی به عمق 2 متر گذارده، به روی آنها محلولی از آب و مازو می‌ریزند و لگدمال می‌کنند. پوست‌ها برای دو دوره‌ی 10 روزه، در این محلول خوابانده شده و هر روز لگدمال می‌شوند تا مازو به خوبی وارد پوست شود. سپس آنها را در آفتاب خشک می‌کنند. از این مرحله به پوست‌ها توله‌های آهکی گفته می‌شود.

نمک‌زنی: چرم‌ها را برای مدت 48 ساعت در محلولی از آب و نمک قرار می‌دهند تا نمک به آهستگی جذب آنها شود و مانع از فساد و نابودی آن گردد. سپس چرم‌ها را در آفتاب خشک می‌کنند.

سنگ زنی: پوست‌های نیمه خشک را بر روی تخته‌ای بعضاً به شکل هلال که به خرک مشهور است، می‌خوابانند. طرف لش را با سنگ‌پا و طرف رخ را با سنگ صاف معمولی می‌مالند تا بلورهای نمک از چرم خارج شود و موجب خشکی و ترکیدگی پوست نگردد، سپس آنها را زیر آفتاب پهن می‌کنند تا کاملاً خشک شود.

پیه‌زنی یا پیه‌کاری: در این مرحله برای نرمی آن از پیه آب‌شده، استفاده می‌شود.

شستشو: این عمل یک ساعت تا چند روز پس از پیه‌کاری انجام می‌شود.

رنگ‌زنی: پس از شستن نوبت به رنگ زدن می‌رسد. به این منظور صاحبان چرم آنها را به رنگرزهایی که از قدیم به این کار اشتغال داشته‌اند، می‌دهند. با آنکه رنگ‌های مختلفی وارد بازار شده ‌است، اما رنگرزها همانند گذشته مایلند از رنگ نارنجی استفاده کنند تا اصالت آن را حفظ نمایند. در گذشته برای رنگ چرم‌ها از گلرنگ، گل و گِل‌وَرَز استفاده می‌شد. گِل‌وَرَز گیاه کوچک و سفید رنگ است که از کوهستان جمع‌آوری می‌شود و برای استفاده، خشک‌شده‌ی آن را ساییده با آب مخلوط می‌کنند تا رنگ نارنجی به دست آید. پس از رنگ زدن، آن‌ها را به میله‌های چوب آویزان می‌کنند تا کاملاً خشک شود.

سنگ‌زنی: برای براق شدن روی آن را با سنگ یَشم که سنگی سبزرنگ و صاف است، می‌سایند. در گذشته تمام مراحل تولید به روش سنتی حدوداً 3 ماه به طول می‌انجامید.

دستبند چرمی و آشتی با طبیعت

دستبند چرمی اگر با استفاده از چرم طبیعی ساخته شود، می‌تواند حس خوشایند طبیعت را برای شما به ارمغان بیاورد. بوی یک دستبند چرم طبیعی شما را به اعماق طبیعت فرو می‌برد و در دشت‌زارهای زیبا غوطه‌ور می‌سازد.

به نظر می‌رسد دستبندهای چرمی اگر از نوع طبیعی باشند، خواص فوق العاده‌ای برای بدن انسان دارند. شما با بستن دستبند چرمی نبض طبیعت را به دستان خود می‌بندید. طبق تحقیقات به عمل آمده پوشیدن منسوجات چرمی مثل دستبند، جریان خون را در بدن انسان تنظیم می‌کند.

استفاده از دستبند چرمی علاوه بر ویژگی‌هایی که گفته شد، نوعی آشتی با طبیعت است. استفاده از این نوع اکسسوری به جای اکسسوری‌های پلاستیکی که به هیچ عنوان جذب طبیعت نمی‌شوند، خود کمکی بزرگ به جریان یافتن حیات در طبیعت خداوندی است.

انواع چرم در ایران

چرم سبک: چرمی است که از پوست حیواناتی مانند گوسفند، بز، بزغاله و بره به دست می‌آید که بسیار ظریف و نازک است و به همین علت در ساخت محصولاتی مانند لباس، کاپشن و دستکش استفاده شده و از نوع کیفیت پایین‎تر آن به عنوان آستری کفش و لباس استفاده می‌گردد.

چرم نیمه سنگین: به چرمی گفته می‌شود که از پوست حیواناتی مانند کروکودیل و شترمرغ به دست می‌آید و به علت کمیاب و گران قیمت بودن بیشتر در ساخت محصولاتی که جنبه تزیینی دارند و یا لوکس محسوب می‌شوند مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرم سنگین: به چرمی گفته می‌شود که از پوست حیواناتی مانند گاو، گاومیش، گوساله، شتر و... به دست می‌آید. چرم سنگین بهترین نوع جهت استفاده‌های معمول می‌باشد و دارای بیشترین مقاومت و زیباترین رخ در میان دیگر انواع است.

این نوع چرم به علت استحکام و مقاومت بالا به مصرف در زیره و رویه کفش، ساخت کیف‌های دستی و جیبی مرغوب و یا تسمه‌های ماشین‌آلات صنعتی و... می‌رسد.

استفاده از چرم در لوازم زینتی از زمان‌های گذشته مرسوم بوده است، چرا که علاوه بر دوام و پایداری بالا از زیبایی و چشم‌نوازی خاصی نیز برخوردار است. امروز با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی در صنعت مد و زیبایی، استفاده از زیورآلات چرمی مانند دستبند چرمی مردانه و زنانه در میان مردم بسیار رایج شده است و از تنوع بسیار بالایی برخوردار است.

تنوع رنگ دستبند چرمی

یکی از ویژگی‌های دستبند چرمی تنوع رنگ آن است. برخی گمان می‌کنند دستبند چرمی طبیعی تنها به رنگ قهوه‌ای و در طیف‌های مختلف این رنگ است. این در حالی است که با پیشرفت علم، چرم طبیعی قابلیت رنگ‌پذیری پیدا کرده است و به همین علت تنوع رنگ بسیار بالایی را به خود اختصاص داده است. ساخت چرم طبیعی با تکنولوژی‌های جدید انجام می‌شود و به همین علت کیفیت چرم‌های رنگی نیز قابل قبول است.

شما با استفاده از تنوع رنگ موجود در دستبند چرمی می‌توانید انواع مختلف آن را با تیپ خود ست کنید. همانطور که اصول ست کردن و استفاده از ساعت مچی بسیار حائز اهمیت است، استفاده از دستبند چرمی نیز باید با اصول و بر اساس قواعد باشد. به همین علت تنوع رنگ کمک می‌کند تا به ویژه بانوان قدرت مانور بیشتری در انتخاب دستبند خود داشته باشند.

چرم از پوست حیوانات زیادی تهیه می‌شود و تقریباً از ابتدا با بشریت همراه بوده است. طی سال‌ها و با پیشرفت بشر، انواع مختلف چرم به وجود آمده‌اند .

مشخصات دستبند چرم مردانه

بهتر است چرم مورد استفاده طبیعی باشد.

اگر پلاکی در آن به کار رفته از نقره یا رنگ ثابت و... باشد.

قفل دستبند سریع و راحت باشد.

چرم به کار رفته در دستبند به گونه‌ای باشد که پوسته پوسته نشده و کیفیت بسیار خوبی داشته باشد.

طرح‌های دستبند، جدید و جذاب باشد .

کیفیت ساخت دستبند چرمی

امروزه دستبند چرمی با تنوع بسیار بالا در بازار عرضه می‌شود که قیمت‌های بسیار متفاوتی دارند و شما می‌توانید دستبند چرم مردانه متناسب با سلیقۀ خود را با قیمت مناسب خریداری فرمایید. ولی توجه به این نکته ضروری است که گاهی متریال‌های ارزان قیمت و بی‌کیفیت ممکن است به جای چرم اصل به شما فروخته شوند. بنابراین حتماً به بوی چرم و یا بافت آن دقت فرمایید. در خرید یک دستبند علاوه بر چرم به کار رفته، جنس فلز و نوع قفلی که در دستبند به کار رفته است را نیز مد نظر قرار دهید؛ چرا که عمر دستبند چرمی به این عناصر نیز وابسته است و ممکن است یک دستبند از چرم بسیار خوبی ساخته شده باشد، ولی یک قفل نامرغوب باعث شود تا در مدت کوتاهی دستبند شما غیر قابل استفاده گردد. بنابرین در هنگام خرید دستبند حتماً سعی کنید از کیفیت ساخت آن مطمئن شوید. برای این منظور بهتر است خریدهای خود را از یک فروشگاه مطمئن زیورآلات انجام دهید که در هر شرایطی نسبت به فروش اجناس متعهد باشد.

استایل دستبند چرم مردانه

حتماً قبل از خرید به این قضیه فکر کنید که چه نوع از دستبندهای چرمی مد نظر شماست و چه دستبندی مناسب شخصیت و موقعیت شماست. انواع مختلفی از دستبندهای چرمی به صورت روزانه طراحی و راهی بازار می‌شود و شما بهتر است قبل از خرید اقدام به انتخاب استایل مورد علاقۀ خود کنید.

طرح مورد استفاده بر روی دستبند چرمی، طرح مورد استفاده در فلز دستبند چرمی، تعداد ردیف‌های دستبند چرمی و اشکال موجود بر روی دستبند چرمی می‌تواند جزو مواردی باشند که در انتخاب دستبند چرمی دخیل خواهند بود.