سنگ سیترین

citron

سیترین یکی از محبوب‌ترین سنگ‌های قیمتی موجود در بازار امروز و متعلق به خانواده بزرگ سنگ‌های قیمتی کوارتز است.

این سنگ، از انواع کوارتز ماکرو کریستالین (دی اکسید سیلیکون) با کیفیت بالا به رنگ زرد طلایی تا نارنجی است.

نام سیترین از واژه citron از یک کلمه فرانسوی به معنای «لیمو» گرفته شده است، اگرچه رنگ این سنگ به جای زرد لیمویی بیشتر شبیه به زرد طلایی است.

این سنگ عمدتاً بسیار نادر است و از ارزش بیشتری نسبت به اکثر سایر کوارتزها برخوردار است.

امروزه از این ماده به دلیل رنگ طلایی جذاب آن، بیشتر برای کاربردهای گرمازایی استفاده می‌شود.

اگر تمام سیترین گرم شود، تقریباً به رنگ قرمز درمی‌آید. هنگامی که کوارتز گرم می‌شود (چه به صورت طبیعی و چه مصنوعی)، ناخالصی‌های آهن موجود در آن کاهش می‌یابد و منجر به کمتر شدن رنگ بنفش و بیشتر شدن رنگ زرد طلایی و نارنجی می‌شود. تنها تفاوت بین سیترین و آمتیست (یاقوت ارغوانی) میزان اکسیداسیون یون‌های آهن موجود در بلور کوارتز بی‌رنگ است که ارتباط نزدیک سیترین با آمتیست و انواع دیگری از کوارتزهای ماکرو کریستالین شفاف را نشان می‌دهد.

معادن سیترین

برزیل صادرکننده بزرگ سیترین در جهان است. از دیگر کشورهایی که این کانی در آنجا یافت می‌شود عبارتند از: آمریکا، بولیوی، اسپانیا، ماداگاسکار، آرژانتین، هند و برخی کشورهای آفریقایی. در ایران سنگ سیترین در کوه‌های مازندران، همدان، کرمان، قم و کرمانشاه یافت می‌شود. نمونه‌های سیترین ایرانی غالباً دارای کیفیت پایینی بوده و کمتر نمونه‌های با کیفت آن دیده شده است. اگرچه ذخایر سیترین در سراسر جهان یافت می‌شوند، اما برزیل در تأمین این سنگ، پیشرو است.

بزرگترین سنگ سیترین

نمونه‌ای از سنگ سیترین به وزن 20200 قیراط در اسپانیا یافت شده که به مالاگا (نام شهری در اسپانیا) معروف است. این قطعه در موزه طبیعت اسپانیا قرار دارد.

تشخیص سنگ سیترین

سیترین را می‌توان به راحتی از طریق ویژگی‌های متمایز کوارتزی آن شناسایی کرد. این سنگ معمولاً در رنگ‌های طلایی و زرد یافت می‌شود.

دیگر سنگ‌های رنگی مشابه معمولاً بسیار سخت‌تر و یا بسیار نرم‌تر هستند.

تمیز دادن این سنگ از یاقوت زرد طلایی، ارتوکلاز و تورمالین اغلب دشوار است.

رنگ طلایی جذاب کوارتز سیترین ناشی از وجود ناخالصی‌های آهن است.

آمترین، سنگی است که ترکیب دورنگی از سیترین طلایی و آمتیست بنفش در یک نمونه واحد است.

رنگ سیترین

سیترین طبیعی معمولاً زرد کم‌رنگ و یا طلایی رنگ و اغلب همراه با زرد دودی قهوه‎ای است. البته رنگ‎هایی نیز در طیف نارنجی طلایی تا قهوه‌ای طلایی وجود دارند.

رنگ‌های تیره‌تر معمولاً بیشتر از رنگ‌های روشن‌تر مورد توجه قرار دارند و مطلوب‌تر هستند. رنگ سیترین گرما‌دیده (آمتیست یا کوارتز دودی) به رنگ قرمز است.

وضوح و درخشندگی سیترین

سیترین دارای شفافیت زیادی است. نمونه‌های زیادی از سیترین وجود دارند که دارای ناخالصی‌های قابل مشاهده نیستند. به همین دلیل تمایل کمتری برای خرید سنگ‌های سیترین با ناخالصی‌های قابل مشاهده وجود دارد. سیترین پس از تراش و جلا، دارای یک درخشش جذاب شیشه‌ای خواهد بود.

تراش و شکل‌دهی سیترین

سیترین تقریباً همیشه کوچک است. شکل بیضی و برلیانی آن رایج‌تر هستند؛ زیرا این نوع تراش‌ها، رنگ و درخشش را بیشتر نشان می‌دهند. البته تراش‌های پله‌ای یا زمردی و تراش‌های فانتزی مانند تراش قیچی یا تراش پرتغالی نیز بسیار محبوب هستند.

سنگ‌های قیمتی سیترین را می‌توان در هر شکل دلخواهی یافت، از جمله اشک، مربع، تریلیون، دایره، بیضی، بالشتی، قلب و... .

اندازه‌های کالیبراسیون شده نیز بسیار رایج و با سنگ‌های بزرگتر نیز مقرون به صرفه هستند.

بهبود دهی سیترین

گرچه به مرور زمان سیترین گرما ندیده بسیار نادر می‌شود، اما هنوز سنگ‌های قیمتی سیترین بهبود دهی نشده در دسترس و کاملاً مقرون به صرفه وجود دارند.

امروزه بسیاری از سنگ‌های موجود، آمتیست گرمادیده یا کوارتز دودی هستند.

سیترین اغلب در منبع معدنی گرم می‌شود و چون در دماهای پایین تکمیل می‌شود و خاتمه می‌یابد، تشخیص گرمادیدگی آن بسیار دشوار است.

تقویت رنگ سیترین ناشی از گرمادهی به صورت دائمی و پایدار است.

خصوصیات سنگ شناسی سیترین

• فرمول شیمیایی SiO2؛ سیلیکون دی اکسید.
• ساختار کریستالی شش ضلعی (مثلثی)، بلورهای شش ضلعی و منشور، هرمی.
• رنگ زرد روشن تا زرد تیره، قهوه ای طلایی، نارنجی.
• سختی 7 در مقیاس موهس.
• ضریب شکست 544/1 تا 553/1.
• چگالی 65/2.
• ورقه ورقه شدگی ندارد.
• شفافیت؛ شفاف.
• انکسار دوگانه 009/0.
• درخشش، شیشه‌ای.
• فلورسنس ندارد.

اسطوره‌شناسی، قدرت شفابخشی و ماوراءطبیعی سیترین

تصور می‌شود که رنگ سیترین، انرژی مثبتی را منتشر می‌کند. این سنگ به عنوان «سنگ موفقیت» شناخته می‌شود؛ زیرا اعتقاد بر این است که به افزایش موفقیت و فزونی، به ویژه در کسب و کار کمک می‎کند.

نام مستعار سیترین، «سنگ تاجر» است، به این دلیل که بسیاری از صاحبان کسب و کارها این سنگ را به همراه ثروت خود در گاو صندوق نگه می‎دارند تا آینده خوبی را برای آنها رقم بزند. با توجه به افسانه‌ها، سیترین قادر است انرژی منفی را از بین ببرد. همچنین تصور می‌شود که موجب ایجاد ثبات در زندگی می‌شود و برای حفاظت و حمایت کلی مفید باشد.

اعتقاد بر این است که سیترین موجب کاهش افسردگی، عدم اعتماد به نفش، خشم و نوسانات خلقی غیرمنطقی می‌شود.
از لحاظ فیزیکی، سیترین برای هضم، مشکلات معده و اختلالات خواب سودمند است. همچنین به نظر می‌رسد که برای بیماری‌های تیروئید، قلب، کلیه و کبد نیز مفید باشد. همچنین سیترین برای غلبه بر اعتیاد، ترس و هراس بسیار خوب است.

انواع سیترین و سنگ های قیمتی مشابه آن

چندین نوع متفاوت و متمایز از سنگ‌های قیمتی کوارتز وجود دارد و دلیل تفاوت اکثر آنها، خواص اپتیکی مانند ساختار رنگی و کریستالی است، اما دلیل دیگر، منبع سنگ و سایر ویژگی‌های مشابه است.

سنگ‌های کشف شده از منابعی با اسامی تجاری، عمدتاً توسط فروشندگان یا کلکسیون‌دارهای سنگ قیمتی استفاده می‌شود.

کوارتز یکی از مواد معدنی فراوان بر روی زمین است و جایگاه دوم به گروه فلدسپات تعلق دارد.

سنگ‌های کوارتز را می‌توان به دو گروه، کریپتوکریستالین و ماکرو کریستالین تقسیم کرد. این دو نوع را می‌توان از روی شفافیت و درخشندگی از یکدیگر تمیز داد.

آمتیست و سیترین هر دو ماکرو کریستالین هستند و انواع بسیاری از سنگ‌های قیمتی مشابه آنان نیز وجود دارد.
علاوه بر این، بسیاری از سنگ‌های قیمتی مشابه از لحاظ ظاهر می‌توانند به راحتی با سیترین طبیعی اشتباه گرفته شوند، اما از لحاظ ساختاری ارتباطی ندارند، از جمله توپاز مجلل، یاقوت زرد طلایی و یاقوت کبود.

مشابه‌ترین سنگ‌های قیمتی و معدنی شناخته شده

آمتیست، آمترین، کوارتز دودی، کوارتز سرخ، کلسدونی، عقیق، کوارتز روتیل‌دار، کوارتز ستاره‌ای، کوارتز چشم گربه‌ای، کوارتز طلایی، کوارتز کارنلیان و بی‌رنگ، مشابه‌ترین و شناخته‌شده‌ترین سنگ‌های قیمتی و کانی‌ها هستند.

سنگ‌های قیمتی و کانی‌های مشابه اما کمتر شناخته شده

آونتورین، کریستال کوارتز، کریزوپراس، کوارتز دومورتیریت، سیلیس (کریسوکولا کلکدونی)، ساردونیکس، اونیکس، کوارتز عرفانی، کوارتز توت فرنگی، کوارتز آبی، چشم شاهین، پرازیولیت و هلیوتروپ (سنگ خون) از جمله سنگ‌های قیمتی و کانی‌های مشابه اما کمتر شناخته شده هستند.

ایده‌های طراحی جواهرات و سنگ سیترین

سیترین برای هر نوع طراحی طلا و جواهر، از جمله حلقه، آویز و گوشواره کاملا مناسب است. این سنگ، سخت و با دوام است و به راحتی می‌تواند در برابر کارهای روزانه و برخی از جواهرات تجاری، مقاومت کند.

سیترین معمولاً به عنوان آویز یا حلقه استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای گردنبند، گل سینه و سنجاق کراوات نیز استفاده گردد.

سیترین برای استفاده در طراحی جواهرات مهره‌ای و رشته‌ای بسیار محبوب است و به دلیل داشتن قابلیت تراش در طیف گسترده‌ای از اشکال، از سنگ‌های مورد علاقۀ بسیاری از جواهرفروشان و طراحان است.

سیترین به کوارتز زرد هم معروف است. این بلور هوش را زیاد و محرک بی‌نظیری برای مغز است. موثر در کارکرد کلیه‌ها، مثانه، طحال، معده و پانکراس این سنگ بلوری است. انرژی‌زا و برای افرادی که خستگی مفرط دارند و نیاز به انرژی دارند مفید است.

مراقبت و نگهداری از سنگ سیترین

سیترین مانند همۀ کوارتزها بسیار با دوام است، اما برخی از انواع جواهرات وجود دارد که می‌توانند سیترین را خراش دهند و بر روی آن خط بیندازند از جمله توپاز، اسپینل، یاقوت کبود و الماس. بنابراین مراقب باشید که سیترین در نزدیکی این جواهرات نباشد، مخصوصاً در هنگام انجام فعالیت‌های شدید جسمانی مانند ورزش و یا حتی کارهای خانه.

سیترین را با استفاده از صابون ملایم و آب گرم تمیز کنید. همچنین می‌توانید سیترین را با استفاده از پارچه یا قلم‌موی نرم پاک کنید. حتما سنگ‌ها را خوب بشویید تا باقی‌مانده‌های صابون از بین بروند.

همانند تمام سنگ‌های رنگی، استفاده از مواد شیمیایی قوی به خصوص سفیدکننده و اسید توصیه نمی‌شود. تمیز کننده‌های اولتراسونیک معمولاً برای سیترین مناسب و بی‌خطر هستند، اما به علت حساسیت سیترین نسبت به گرما، آن را بخار ندهید.

از قرار دادن سیترین در معرض نور مستقیم یا دمای شدید به مدت طولانی اجتناب کنید و برای نگهداری از سنگ‌های قیمتی سیترین، آنها را در یک پارچه نرم و یا در داخل یک جعبه پارچه‌ای قرار دهید.

انواع تراش‌ها

بیضی شکل: فرشتگانی که از سوی این سنگ زیبا به سوی ما می‌آیند، به خصوص به کالبد جسمانی ما و مجاری انرژی‌های ظریف آن کمک می‌کنند.

هر یک از سطوح تراش خورده این سنگ با فرشته‌ای به رنگ زرد درخشان یا قهوه‌ای مایل به قرمز نورانی در ارتباط است.

این فرشتگان با نور تابان خود، سیستم انرژی ظریف بدن فیزیکی ما را تحت تأثیر قرار می‌دهند، درست مثل تابش نور خورشید عالم افروز بر کره خاکی که به همه جا نفوذ کرده ، قدرت حیات را می‌گستراند. همچنین این فرشتگان بر روی معده، روده، کبد، لوزالمعده و طحال مانند شوینده پاک کننده‌ای، اثر می‌نمایند و رود درخشانی با امواج زرد رنگ در دستگاه گوارش جاری می‌شوند و مواد زائد، رسوبات و فضولات را از بین می‌برند.

نکته: اگر رنگ نگین، قهوه‌ای مایل به قرمز باشد، فرشتگان آن گرمایی مطبوع را در جسم ما به جریان می‌اندازند.

سیترین هشت ضلعی: فرشتگان این سنگ باعث تقویت اعتماد به نفس ما می‌شود و توانایی ما را برای به کرسی نشاندن حرف‌ها و خواسته‌های خود در زندگی روزمره به ما اهداء می‌کنند.

سیترین قهوه‌ای مایل به قرمز هشت ضلعی ما را با فرشتگانی مرتبط می‌کند که به ما قدرت و عشق کافی برای به تخقق درآوردن طرح‌هایی برای ساخت خانه می‌دهد، از این رو این سنگ برای معماران، مهندسان ساختمان و متخصصان ساختمان‌سازی و خلاصه تمامی اشخاصی که در ساخت و ساز خانه نقشی بر عهده دارند، بسیار مناسب است.

سیترین مدور: فرشتگان این سنگ با قدرت خود، توانایی به تصور کشیدن افکار، الهامات و ادراکات روحی و معنوی‌ را به ما می‌بخشند.

سیترین قطره شکل: فرشتگان این سنگ باعث تقویت احساسات ما می‌شوند. فرشته برتر این سنگ که رنگ طلایی و هاله‌ای به شکل قطره بسیار بزرگ دارد، به صورت قطره‌ای از نور بر کالبد ذهنی ما می‌چکد و دریای اشک‌های فرو نریخته ما را مواقعی که احساسات‌مان جریحه‌دار شده است، از طرف دیگر درک نشده‌ایم، مورد بی‌احترامی قرار گرفته‌ایم یا دست رد به سینه‌مان خورده است، در خود جذب می‌کند و با کمک لشکر فرشتگانی که گوش به فرمانش هستند، احساس ارزش دادن به خود را در ما افزایش می‌دهد تا در مورد خود سخت‌گیری‌های بی‌مورد نداشته باشیم و کاری می‌کنند تا رفتارمان ملایم‌تر شود و به شادی و سرور دست یابیم.

این سنگ باعث می‌شود ما خود را آزادتر، پرتحرک‌تر و انعطاف‌پذیرتر حس کنیم و از حالت سرکشی و عناد خارج شویم.

نحوه قرار گرفتن سیترین در بدن بسیار مهم است. قرار دادن سیترین بر روی گردن یا سینه موجب بهبود بیماری‌های دستگاه تنفسی، لایه‌های مخاطی، ناهنجاری‌های صدا و برونشیت می‌شود.

قرار دادن این سنگ بر روی قلب موجب پایان بخشیدن به رنج‌ها و اندوه‌هایمان می‌شود و به ما کمک می‌کند تا متوجه جوانب سرورانگیز زندگی شویم؛ یعنی در قلب‌مان احساس سبک وزنی نماییم.

استفاده از این سنگ به عنوان انگشتر، آن را به همراه وفاداری در زمان احتیاج‌مان تبدیل می‌کند. همچنین به ما کمک می‌کند تا از احساس نیاز به جلب توجه کردن رهایی یابیم و سرخوردگی از عشق، ما را دچار سردی و بی‌روحی نگرداند.

خواص  سنگ سیترین

• در دوران باستان، سیترین به عنوان محافظی در برابر سَمّ مار و افکار شیطانی استفاده می‌شد.
• تنها سنگی است که باعث از هم پاشیده شدن انرژی منفی می‌شود و به هیچ وجه نیاز به پاکسازی ندارد.
• انرژی گرمی از خود ساطع می‌کند که خوش بینی را افزایش می‌دهد.
• نعمت و فراوانی را جذب می‌کند و به «سنگ تجار» معروف است که در صندوق پول‌شمار یا در محل کار قرار داده می‌شود و نه تنها باعث اندوختن مال حلال می‌شود؛ بلکه آن را حفظ هم می‌کند.
• انرژی شفادهی جسم را تقویت می‌کند و خودآگاه ذهن را برای شهود و الهامات می‌گشاید.
• این سنگ به فرد کمک می‌کند تا با تغییرات سازگار شود و احساس اعتماد به نفس و امنیت کند.
• انرژی مغناطیس ساطع شده از سیترین به تقویت صدا کمک می‌کند که باعث می‌شود سنگی ایده‌آل برای بازیگران و سخنرانان باشد.
• برای هدایت انرژی خلاق به درون جسم بسیار مفید است. عده‌ای آن را در ایجاد عزت نفس در فرد مفید می‌دانند.
• این کریستال برای کمک به کنترل احساسات فوق‌العاده است، به این منظور آن را هنگام مدیتیشن و شفادهی با سنگ، روی شبکه خورشیدی قرار دهید.
• سیترین در تصمیم‌گیری‌های مهم که نیاز به قاطعیت دارند بسیار سودمند است.
• از نظر فیزیکی سیترین به تعادل غده تیروئید کمک می‌کند. برای غدد درون ریز و سیستم هاضمه مفید است و آن را پاکسازی و تصفیه کرده و سموم موجود در آن را می‌زداید.
• سیترین می‌تواند موقعیت‌های پر اضطراب را آرام کند. ترشح اسید معده بر اثر عصبانیت را کم کرده و برای سم‌زدایی کل بدن مفید است.
• همراه داشتن سیترین به هنگام خواب، ترس را از بین برده، مانع دیدن کابوس شده و خواب خوش شبانه را تضمین می‌کند. رفتار یا گرایش‌های خودتخریبی را از بین برده و عزت نفس را بالا می‌برد. همچنین برای محافظت از هاله استفاده می‌شود.
• سیترین می‌تواند به عنوان عضوی از خانواده کوارتزها، همان موارد استفاده کریستال کوارتز را داشته باشد. رنگ زرد طلایی آن، انرژی خورشید را به کسب و کار می‌بخشد.
• ارتعاشات این سنگ در فردی که احساس ناامیدی می‌کند یا افسرده است، نشاط ایجاد می‌کند.
• هرگاه مانعی در راه ایجاد خلاقیت، ناتوانی در حل مشکلات، خشم سرکوب شده، بی‌خوابی، کابوس، مشکلات معده و هضم، چاقی و دیگر مشکلات فیزیکی مانند جریان خون و بینایی به وجود آید، سیترین می‌تواند راهگشا باشد.
• ابوعلی سینا در درمان افسردگی از این سنگ به عنوان سنگ لیمویی بهره می‌جسته است.
• این سنگ بسیار مورد توجه علاقمندان به گوهر درمانی و انرژی درمانی است. سنگ سیترین برای چاکرای ریشه (اول)، طحال و اندام تناسلی (دوم) و چاکرای ناف (سوم) موثر است و به فرد کمک می‌کند تا به سوی جریان زمان آینده تغییر مسیر دهد و وجود خود را بر فراز قلمرو ممکنات بگشاید.

• انسان را در برابر کوتاهی‌های خود نسبت به خود، آگاه و هوشیار می‌کند.
• برای افراد افسرده و مایل به خودکشی توصیه می‌شود.
• باعث ایجاد احساس امید نسبت به زندگی می‌شود.