سنگ دُر با طرح یا ثاراللّه

Pearls

«ثارالله» به این معناست که خون بهای امام حسین علیه‌السلام، متعلق به خداست و او کسی است که خون بهای امام حسین علیه‌السلام را خواهد گرفت. این واژه، حاکی از شدت همبستگی و پیوند سیدالشهدا علیه‌السلام با خداوند است که شهادتش همچون ریخته شدن خونی از قبیلة خدا می‌ماند که جز با انتقام‌گیری و خونخواهی خدا، تقاص نخواهد شد.

ثارالله از القاب امام حسین علیه‌السلام است که در زیارت‌نامه خطاب به آن حضرت گفته می‌شود. در زیارت عاشورا چنین آمده است: «السلام علیک یا ثار الله و بن ثاره»؛ این تعبیر در زیارت‌های دیگر نیز، از جمله زیارت مخصوص امام حسین علیه‌السلام در اول رجب و نیمه رجب و شعبان و در روز عرفه آمده است.

در فرهنگ شیعه خون امام حسین علیه‌السلام به عنوان نماد عزت، حق طلبی و ظلم ستیزی شناخته می‌شود و در طول تاریخ با هویت شیعه پیوند خورده است. به عنوان مثال در جریان انقلاب اسلامی ایران شعار «خون حسین می‌جوشد، خمینی می‌خروشد» یادآور این مفهوم و نمایانگر اثر آن در برانگیختن شیعیان است.

یا لثارات الحسین

بعد از کشته‌شدن حسین بن علی قیام‌های زیادی به خونخواهی او و با شعار «یا لثارات الحسین» علیه امویان شکل گرفت که مهم‌ترین آن‌ها قیام توابین، قیام مختار بوده است که منجر به کشته شدن سران قاتلین امام حسین علیه‌السلام از جمله ابن زیاد، عمر بن سعد، شمر و حرمله شد.

اما از دیدگاه شیعیان خونخواه حقیقی سید الشهدا، امام مهدی است و شیعیان در زیارت عاشورا چنین دعا می‌کنند: «ان یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور من اهل بیت محمد و آل محمد».

 آیا اطلاق «ثارالله» به امام حسین علیه‌السلام ریشه قرآنی و روایی دارد؟

«ثار» از ریشة «ثَأر» و «ثُؤره»، به معنای انتقام و خونخواهی و نیز به معنای خون است.

برای «ثارالله»، معانی و وجوه مختلفی ذکر شده که هر یک تفسیر خاص خود را دارد و در مجموع به این معناست که خداوند، ولی خون آن حضرت است و خود او، خون آن بزرگوار را از دشمنانش طلب می‌کند؛ زیرا ریختن خون سیدالشهدا در کربلا، تجاوز به حریم و حرمت الهی و طرف شدن با خداوند است. به طور کلی از آن جهت که اهل بیت علیهم‌السلام «آل الله» هستند، شهادت این امامان و ریخته شدن خونِ آنان، متعلق به خداوند است.

اگر چه این واژه در قرآن نیامده است، اما می‌توان آن را با آیات قرآنی، این گونه توجیه کرد که خداوند می‌فرماید: «من قتل مظلومًا فقد جعلنا لولیه سلطَنًا»؛ آن کس که مظلوم کشته شده، برای ولی‌اش، سلطه (و حق قصاص) قرار دادیم.

هر کسی (صرف نظر از مسلک و مذهبش)، اگر مظلومانه کشته شود، صاحبان خون او، حق خونخواهی دارند و از آنجا که اهل بیت علیهم‌السلام - به ویژه امام حسین علیه‌السلام - مظلومانه و در راه ایمان و حق و خداوند، کشته شده‌اند، در واقع، «ولی دم» و خونخواه آنان، خود خداوند است.