چگونه مزاج خود را اصلاح کنیم

راه های تغییر مزاج

اصلاح مزاج چیست؟

یعنی درمان مزاج اکتسابی و بازگرداندن آن به مزاج اصلی و حفظ آن با استفاده از  مصلح.

مصلح چیست؟

مصلح ماده‌ی خوراکی یا غیرخوراکی است که مصرف هم زمان آن با سایر مواد، باعث اعتدال طبع انسان می‌شود، از مشکلات احتمالی آن مواد جلوگیری می‌کند و همچنین هضم آن را آسان‌تر می‌کند؛ برای مثال گرم‌مزاجان اگر عسل زیاد مصرف کنند، باعث بروز حساسیت و خارش می‌شود یا اگر بلغمی‌ها آب بنوشند، باعث بیماری، خستگی، سستی و پرخوابی می‌شود؛ بنابراین برای جلوگیری از این مشکل یا کاهش عوارض ناشی از آن، عسل را به همراه لیموترش میل کنید یا آب را با عسل یا شربت میل نمایید.

انواع مصلحات از نظر خاصیت

مصلحات عمومی یا مزاجی

مصلحاتی که مزاج آن ضد مواد مصرفی ما است؛ برای مثال، ماست سرد و تر و برای بلغمی‌ها بسیار مضر است. بنابراین احتیاج به مصلح دارد و باید با ماده ای که طبعی گرم و خشک دارد مصرف شود؛ مثل، ریحان، پونه، نعنا، آویشن، تا از خطر ماست جلوگیری کنیم.
مصلحات تخصصی یا ذاتی

ما گاهی در روند درمان به بیماری پیشنهاد می‌کنیم برای تنظیم شدن تمام هورمون‌های زنانگی، عرق رازیانه روزی ۲ لیوان میل کند. در اینجا برای اینکه تمام یا حداکثر اثرات جانبی رازیانه را از بین ببریم به بیمار توصیه می‌کنیم انیسون بخورد، تا گرمی زیاد رازیانه را از بین ببرد.

اصلاح بلغمی مزاج‌ها

بلغمی مزاج‌ها باید در خوردن لبنیات بخصوص ماست، دوغ، ترشیجات، غذاهای سردی بخش و سرخ کردنی‌ها و... از مصلح استفاده نمایند و در وعده‌های غذایی خود حتماً از مواد گرمی بخش مثل، ارده، عسل، شیره انگور، خرما و زیره استفاده نمایند. مثلاً اگر بلغمی مزاج خواست ماهی مصرف کند حتماً باید بعد از آن از گرمی جات مثل ۳ تا عدد خرما استفاده کند. به طور کلی اگر برای شما اثبات شد که بلغمی مزاج هستید حتماً روزی ۷ عدد، زیتون، خرما، زیره، انجیر، نعناع، پونه، زنیان و... را در برنامه غذایی خود بگنجانید. بلغمی مزاجان روزی نیم ساعت ورزش را فراموش نکنند.

نکته مهم: مقدار کم ماست بلغم زاست و مقدار زیادش سودا زا در مصرف آن احتیاط شود.

اصلاح صفراوی مزاج‌ها

خوردن مواردی مثل لیموترش، زرشک، نارنج گریپ فروت با عسل، ترنجبین، کاهو، کیوی، آلو بخارا، آلوچه، اسفناج تمرهندی، لیموشیرین، پرتقال، نان جو و آش طبع صفراوی‌ها را اصلاح می‌کند. این افراد باید از غذاهای سرد و مرطوب استفاده کنند. دقیقاً برعکس بلغمی‌ها هستند و عرق کاسنی و شاه تره بهترین نوشیدنی برای آنهاست و در هنگام مصرف گرمی جات باید از مصلح آن استفاده نمایند تا دچار مشکل نشوند.

اصلاح دموی مزاج‌ها

خوراکی‌هایی مانند میوه جات و سبزیجات تازه و خاکشیر، اسفرزه، بارهنگ، بالنگ و تخم ریحان را بصورت شربت میل نمایند. جو، آش انار، آب زرشک، خیار، مرکبات ماست چکیده سفت، نان جو، برگه زردآلوی خیس شده، هلو، انجیر و آلوبخارا استفاده کنند. همچنین روزانه ۵ لیوان آب خنک نیم ساعت قبل و ۲ ساعت بعد از غذا میل کنند. به فکر کم کردن حجم غذا و سبک کردن غذا هم باشند و در زمان استفاده از گرمی جات از سردی جات که مصلح آن می‌باشد، استفاده نمایند.

اصلاح سوداوی مزاج‌ها

نکته: سودا از سوختن اخلاط دیگر به وجود می‌آید زمانی که غلبه سودا پیدا شود، یعنی چهار خلط مفید سودا، دم صفرا و بلغم سوخته اند و سوخته این مواد می‌شود سودا؛ بنابراین در اصلاح طبع سوداوی زمان و صبر و حوصله بسیار دخیل است. سوداوی‌ها باید از خوردن غذاهای، چرب، شور، مانده، بیات بخصوص گوشت ماهی دودی، شیر، لبنیات مصنوعی و قنادی، ادویه جات، عدس، آلو، اسفناج، کدوتنبل، هویج فرهنگی پخته شده و علی الخصوص چای پرهیز کنند و بیشتر از نان سنگگ، سالاد فصل همراه با جوانه گندم، روغن زیتون و آش جو استفاده شود. در بین غذا به هیچ وجه از آب و دیگر نوشیدنی‌ها استفاده نکنند. کشک و ماست هم منع شده و بجای پنیر و چای شیرین از ارده و شیره انگور یا عسل استفاده نمایند. برنج به علت سرد و خشک بودن بسیار مضر است و ایجاد یبوست می‌کند و در کل اگر سوداوی طبع خود را اصلاح نکند دچار افسردگی حاد، مشکلات روحی و از نظر جسمی نیز روز به روز لاغرتر می‌شود، چون بدنی سرد و خشک دارد و روحش هم سرد و خشک می‌شود.

برگرفته از کتاب مزاج شناسی نوشته استاد محمد علی اخوان