شایع ترین بیماری های غدد درون ریز بدن

طحال

طحال یا اسپرز عفونی از دستگاه تورینه ای، پوششی دستگاه رتیکولواندوتلیال است که در افراد بالغ در یک ‌چهارم فوقانی چپ شکم واقع شده است و از طریق لیگامان طحالی کلیوی به کلیه و توسط لیگامان طحالی معدی به معده متصل است.

عمده وظایف طحال

• ساخت آنتی‌بادی در پولپ سفید
• برداشت باکتری‌ها و سلول‌های خونی پوشیده شده توسط پادتن از جریان خون
• ذخیره سلول‌های قرمز و سایرعناصر شکل‌گرفته (این قسمت فقط در سگ و اسب وجود دارد)
• کنترل کیفیت سلول‌های قرمز خون از طریق برداشتن گلبول‌های قرمز مسن و مختل در پولپ قرمز

انواع بیماری‌های طحال

پرکاری و فعالیت بیش از اندازه طحال

بزرگ ‌شدن طحال که در برخی بیماری‌ها مانند سیروز کبدی به وجود می‌آید

نبودن طحال یا بیکاری آن مثلاً در اثر ترومای به طحال که فرد به برخی بیماری‌های عفونی مانند پنوموکوک آسیب‌پذیرتر است

کم‌ کاری تیروئید

این بیماری کم‌کاری غده تیروئید است و در بین بیماری‌های غدد درون‌ریز بعد از دیابت شایع‌ترین بیماری می‌باشد. مواد مترشحه از این غده هورمون تروئید و تیرونین (3t) و تیروکسین (4t) می‌باشد.

وظیفه این هورمون‌ها تنظیم مصرف انرژی، تولید گرما و تسهیل رشد در بدن را به عهده دارند و در زنان سه برابر مردان شایع است.

نشانه‌ها

ضعف و خستگی، خواب‌آلودگی، پوست خشک و خشن و سرد، عدم تحمل سرما، کاهش تعرق، بزرگ‌شدن زبان، میکزدم؛ فراموش‌کاری، یبوست، افزایش وزن، اختلال در قاعدگی، سقط ‌های مکرر جنین، کم‌خونی، درد مفاصل و عضلات.

این بیماری در بالغین سیر و سرعت کندی دارد و تدریجی بروز دارد.

عوارض کم ‌کاری تیروئید

اگر غیر مادرزادی باشد این عوارض را دارد:

• عقب ‌ماندگی ذهنی
• کوتاهی قد وهیکل
• کر و لالی
• بیماری‌های مغزی و عصبی
• در بعضی‌ها چاقی مفرط

کم‌ کاری تیروئید در نوزادان

کم‌کاری مادرزادی تیروئید در نوزادان می‌تواند باعث عقب ‌ماندگی‌های ذهنی شود و اگر چنین شود دیگر قابل ‌درمان نیست و در سایر کشورهای پیشرفته عمل غربالگری در تست‌های کم‌کاری تیروئید در ماه‌های اول بارداری صورت می‌گیرد و بعد از تولد غربالگری باید با گرفتن چند قطره خون از پای نوزاد در روز سوم تا پنجم تولد باشد.

عوارض دیگر کم‌کاری تیروئید

• ناباروری
• گواتر بزرگ ‌شدن غده تیروئید
• بیماری‌های قلبی
• مشکلات روحی و روانی
• نوروپاتی محیطی
• نقص‌های مادرزادی

هپاتیت

هپاتیت یا التهاب کبد بیماری ویروسی است و ویروس این بیماری می‌تواند تا 20 سال مخفیانه در بدن میزبان زندگی کند.

هپاتیت انواع مختلفی دارد ازجمله آن نوع D-E-G-A-B-C می‌باشد.
نوعA  به‌ندرت کشنده است.

نوع B 33% به علت سیروز کبدی و سرطان، در صورت عدم درمان می‌میرند و راه‌های انتقالش هم انتقال از طریق تماس جنسی و تزریق خون است.

نوع C هرساله هزاران نفر جان خود را با این بیماری از دست می‌دهند و واکسن ندارد راه انتقالش هم مانند نوع B می‌باشد.

دلایل بروز هپاتیت

• التهاب و ورم کبد
• ویروس
• مصرف الکل
• مصرف داروهایی مانند آسپرین‌ها، استامینوفن، متیل دو پا، ایزونیازید
• هموفیلی، اسهال خونی آمیبی
• تب غده‌ای
• تماس مستقیم
• تزریق مشکوک

نشانه‌های هپاتیت

این علائم در انواع هپاتیت مشترک هستند:

• خستگی، بی‌حالی، تلخی دهان، آب آوردن اندام، تهوع، درد بالای شکم، یرقان، ادرار تیره، افزایش استروژن خون، سردرد، بی‌اشتهایی، تب ضعیف، اسهال، مفاصل، زردی چشم
• علائم نوع B بعد از سی روز حدوداً شروع می‌شود.

دلایل نوع B 

• خون ‌دهی‌های غیربهداشتی
• آمپول‌های چند بار مصرف معتادان
• انجام دندان‌پزشکی غیرطبیعی
• تاتو یا دیگر خدمات بهداشتی غیرممکن
• لواط و زنا و رابطهٔ جنسی ناسالم و پرخطر
• ابتلا از مادر

نکته: باید به پزشک متخصص عفونی مراجعه شود تا آزمایش آنتی‌بادی از بیماران مشکوک گرفته شود.

آدیسون (کم‌کاری غدد فوق‌کلیوی)

در این بیماری هورمون‌های قشر غدد فوق ‌کلیوی (هیپوکورتیکوئیدی) دچار کمبود شده و باعث بیماری آدیسون می‌شود.

این هورمون‌ها به دودسته تقسیم می‌شود که عمدهٔ آن منیراکوکورتیکوئیدها مانند آلدوسترون است و گروه دیگر گلوکوکورتیکوئیدها مانند کورتیزون تقسیم‌بندی می‌شوند.

مینرالوکورتیکوئیدها در تنظیم آب و الکترولیت‌های موجود در بدن نقش اساسی ایفا می‌کنند.

گلوکوکورتیکوئیدها نقش‌های مختلفی در بدن از جمله کاهش التهاب، تخفیف واکنش‌های ایمنی، تأثیر بر متابولیسم و افزایش قند خون را دارد. بیماری آدیسون بیماری نادری است هم در مردان و هم در زنان.

علائم این بیماری ممکن است به‌آهستگی و در طی چند ماه تا چند سال بروز کند و در هر سنی قابل‌مشاهده است.

علت بیماری معمولاً موارد زیر است:

تخریب تدریجی و پیش‌رونده غدد فوق‌کلیوی به دلیل خودایمنی یا به دلیل بیماری‌هایی مانند سل، سرطان، بیماری‌های غددهیپوفیز و قطع ناگهانی مصرف کورتون باشد.

نشانه‌های بیماری

احساس ضعف و خستگی، دل‌درد و حالت تهوع و استفراغ و اسهال، کاهش اشتها و وزن، سردرد، تعرق، احساس سردی در سراسر بدن در تمام ساعات 24 ساعت، کاهش فشارخون تا وضعیت از حال رفتگی، تیرگی رنگ پوست، پیدایش لکه‌های سفیدروی پوست

ریزش مو

برخی از این علائم به دلیل دفع نمک و سدیم از ادرار می‌باشد.

آپاندیس

آپاندیس یا روده کور زایدهٔ کوچک و انگشتی شکلی است که از رودهٔ بزرگ منشعب می‌شود.

در جدارهٔ این عضو بافت‌های لنفاوی فراوانی موجود است. طول آپاندیس بین 2 تا 20 سانتی‌متر متغیر است و قطر آن نیز بین 6 تا 8 میلی‌متر است. عمده مشکل این بیماری عود کردن آپاندیس یا همان آپاندیسیت است که عفونت و التهاب درون آپاندیس موجود بروز این مشکل می‌شود

آپاندیس عضو وستیجیال محسوب می‌شود و کارکرد ویژه‌ای در بدن انسان ندارد و باقیمانده‌ای از نیاکان انسان است که طی برگشت از بین نرفته است.

وقتی غذا از راه معده و مری به رودهٔ بزرگ می‌رسد باکتری‌های که روده، نصفی از آن‌ها را به خود جذب می‌کند و به داخل خون بازمی‌گردد آپاندیس آن باکتری‌ها را از طریق پوست خارجی خود جذب می‌کند و این باکتری‌ها‌ی زیاد و زیادتر می‌شوند  تا باعث عفونت در آپاندیس شوند و سپس آپاندیسیت رخ دهد.

نشانه‌ها

درد دور ناف که بعد به سمت قسمت تحتانی راست شکم کشیده می‌شود.  

بیمار تهوع، استفراغ و بی‌اشتهایی دارد.

گاهی اوقات به تب نیز مبتلا می‌گردد.

هیچ‌گاه به ‌صورت صددرصد نمی‌توان آپاندیس را تشخیص داد؛ لذا باید از دستگاه‌های پیش رفته در این زمینه استفاده کرد.