سنگ مرجان

مرجان

سنگ مرجان

مرجان‌های گرانبها نوعی مرجان طبیعی و قیمتی و شبیه به سنگ هستند. این مرجان‌ها مخصوص دریاهای عمیق هستند و در دریاچه‌های سنگی دارای رسوبات در سطح پایینی دریاچه و معمولاً در محیط‌های تاریک دارای بیش از 500 فوت عمق، از جمله غارها تشکیل می‌شوند.

مرجان‌های گرانبها به آرامی توسط آبزیان بسیار کوچک به نام پولیپ مرجانی ساخته می‌شوند. این موجودات کوچک و نرم تن با پوسته‌های سخت پوشیده می‌شوند و همان‌طور که رشد می‌کنند و با گذشت زمان، شروع به تشکیل شاخه‌های پیچیده و ساختار اسکلتی متشکل از کربنات کلسیم سفت و با رنگدانه‌های کاروتنوئید می‌کنند. این تشکل‌های بیولوژیکی رشد بسیار آهسته‌ای به اندازه 1 میلیمتر در سال دارند و در اندازه‌های کوچک تا صخره‌های عظیم مرجانی یافت می‌شوند.

بیشتر سنگ مرجان‌های موجود در انواع روبروم کورالیوم و گونه‌های بسیار رنگی از صورتی تا قرمز هستند. در تجارت، روبروم کورالیوم گاهی به عنوان مرجان اصیل یا نوبل شناخته می‌شود و به عنوان یکی از محبوب‌ترین نوع مرجان‌ها برای جواهرات به شمار می‌رود.

مرجان نوبل شامل مرجان پوست فرشته‌ای (angel skin coral) و دارای رنگ صورتی تا رنگ ماهی سالمون است.
روبروم کورالیوم همراه با مرجان‌های فسیلی، مرجان‌های عقیقی، شن و ماسه‌های مرجانی و قطعات مرجانی جزء تجارت بین المللی محسوب نمی‌شوند، به این معنی که می‌توان آنها را بدون مجوز به بسیاری از کشورها صادر و وارد کرد.

با این حال مرجان هاوایی تحت قانون Lacey قرار دارد و نمی‌تواند از ایالات متحده آمریکا به کشور دیگری صادر شود. انواع دیگر مرجان‌ها (که عمدتاً از چین و هاوایی هستند) مانند ژاپونیکوم کورالیوم، کورالیوم الاتیوس، کورالیوم سکندام و گراندیس آنتیپدز برای تجارت بین المللی نیاز به مجوز دارند، اما معمولاً در داخل کشور می‌توانند معامله شوند.

تشخیص سنگ مرجان

مرجان مانند سایر سنگ‌های قیمتی ارگانیک، یک مادۀ ارگانیک است و بسیار سخت و با دوام نیست. مقیاس سختی آن 3 تا 4 در مقیاس موس است که به راحتی می‌تواند باعث تمایز و تشخیص مرجان‌ها از سنگ‌های قیمتی مشابه مثل کارنلیان، رودونیت یا گارنت اسپسارتیت شود.

مرجان سفید و قرمز با ترکیبات کربنات کلسیم دارای وزن مخصوص یا چگالی 60/2 تا 70/2 و ضریب شکست 485/1 تا 658/1 هستند. با استفاده از این ویژگی‌ها و نیمه شفاف تا مات بودن سنگ مرجان، می‌توان به راحتی آن را از سنگ‌های مشابه تمیز داد.

منابع اصلی سنگ قیمتی مرجان

اگرچه مرجان‌های گران قیمت در نقاط مختلف جهان یافت می‌شوند، اما منطقه Torre del Greco نزدیک ناپل در ایتالیا بیش از 200 سال است که مرکز تجارت مرجان است و تقریباً 75 درصد از کل عرضۀ مرجان در جهان را تأمین می‌کند. اکثر مرجان‌های گرانبها امروزه از دریای مدیترانه غربی، مخصوصاً از ساردینیا استخراج می‌شوند. ذخایر قابل توجهی نیز در دریای سرخ، خلیج بیسکای، مجمع الجزایر مالزی، جزایر میدوی، ژاپن، تایوان، استرالیا و جزایر هاوایی وجود دارد.

امروزه مرجان‌های هاوایی، ساحل ژاپن، دریای مدیترانه و دریای سرخ به عنوان بهترین مرجان‌ها شناخته می‌شوند.

رنگ سنگ مرجان

مرجان‌های گرانبها معمولاً دارای طیف وسیعی از رنگ‌های قرمز مایل به صورتی، از جمله قرمز روشن تا رنگ ماهی سالمون (مرجان مامو) و قرمز متوسط (مرجان ساردگنا) تا قرمز تیره اقیانوسی (مرجان مورو) هستند؛ رنگ مرجان‌ها پس از تشکیل شدن به مرور زمان محو و کم‌رنگ می‌شوند.

مرجان نوبل دارای مطلوب‌ترین و یکنواخت‌ترین رنگ است، اما اغلب می‌تواند رگه‌ها و یا نقاط سفید تا قرمز مایل به صورتی نیز داشته باشد؛ به ویژه مرجان پوست فرشته‌ای.

مرجان‎های گرانبها می‌توانند در رنگ‌های دیگر مانند طلایی، سفید، سیاه و آبی نیز یافت شوند. مرجان‌های طلایی هاوایی به دلیل داشتن ویژگی اثر چشم گربه‌ای، بسیار مطلوب و در عین حال بسیار نادر هستند.

مرجان سیاه و آبی اغلب برای جواهرات استفاده نمی‌شوند؛ زیرا قوانین و مقررات خاصی برای تجارت آنها وجود دارد.

وضوح و درخشندگی سنگ مرجان

مرجان گرانبها معمولاً نیمه شفاف تا مات و دارای یک ظاهر طبیعی و ملایم است.

مرجان جلا داده شده، جذابیت شیشه‌ای دارد.

مرجان ابتدا با ماسه سنگ و سنگ سنباده پولیش داده می‌شود و سپس با چرخ‌های تراشکاری جلا داده می‌شود.

تراش و شکلدهی سنگ مرجان

سنگ مرجان به علت نرم و مات بودن، اغلب به صورت دامله یا گنبدی تراش داده می‌شود. این نوع تراش معمولاً برای ساخت مهره، حکاکی‌های تزئینی و مجسمه‌ها استفاده می‌شود.

تراش گنبدی می‌تواند به شکل‌های مختلف باشد که بیضی، دایره و اشکال آزاد محبوب‌ترین آنها هستند.

بهبود دهی سنگ مرجان

مرجان‌های طبیعی معمولاً بهبود داده نمی‌شوند، اما بعضی از مواد مشابه با مرجان وجود دارد که ممکن است برای داشتن یک رنگ بهتر، رنگ‌آمیزی شوند.

انواع مختلفی از مواد مورد استفاده برای ساخت بدل مرجان‌ها عبارتند از: شیشه، استخوان، پوسته صدف و مواد پلاستیکی.

انواع سنگ مرجان و سنگ‌های قیمتی مشابه آن

مرجان قیمتی و گرانبها متعلق به یک گروه کوچک از سنگ‌های قیمتی است که از لحاظ تکنیکی اصلاً سنگ نیستند.
مرجان به جای اینکه از مواد معدنی با ساختارهای بلوری مانند سنگ‌های رنگی ساخته شود، از طریق یک فرایند بیولوژیکی شکل گرفته و متعلق به یک گروه از سنگ‌های آلی و ارگانیک است. گرچه تعداد سنگ‌های آلی نسبتاً کم است، اما انواع خاص و مهمی از سنگ‌های قیمتی در این گروه وجود دارد.

چند ماده معدنی وجود دارند که می‌توانند به سبب شباهت‌های رنگی یا بافتی با مرجان اشتباه گرفته شوند، از جمله مروارید، صدف، کارنلیان (عقیق قرمز)، رودونیت، گارنت اسپسارتیت، شیشه، شاخ، کائوچو، استخوان و مواد پلاستیکی.

مشابه‌ترین سنگ‌های قیمتی و معدنی شناخته شده

سنگ کهربا، سنگ آمولیت، سنگ موسی یا کهربای سیاه، عاج و مروارید شناخته شده‌ترین گونه‌های مشابه هستند. انواع سنگ‌های قیمتی مشابه اما کمتر شناخته شده مرجان فسیلی و مرجان عقیقی، انواع نادر اما مشابه و کمتر شناخته شده هستند.

اسطوره شناسی، قدرت شفابخشی و ماوراءطبیعی سنگ مرجان

از آغاز هزاره اول، مرجان گرانبها به عنوان جواهری شناخته شده است که دارای ویژگی‌های اسرار آمیز، قدرتمند و مقدس است.

فرانسوی‌ها از جواهرات مرجانی اغلب برای تزئینات کلاه و سلاح‌های خود استفاده می‌کردند و معتقد بودند که مرجان یک سنگ محافظ است.

مصریان باستان نیز در مقبره‌های مردگان خود از مرجان‌ها برای محافظت در برابر ارواح شیطانی استفاده می‌کردند؛ زیرا آنها معتقد بودند که مرجان حاوی خون الهی است.

رومیان نیز شاخه‌های مرجانی را بر گردن فرزندان خود آویزان می‌کردند تا آنها را از خطر محافظت کند.

در اوایل قرن بیستم، مردم ایتالیا از مرجان برای محافظت از «چشم بد» و برای ناباروری استفاده می‌کردند.

در سنگ شناسی نجومی، مرجان قرمز سنگ سیارۀ مریخ است.

سرخپوستان منطقۀ پائولو، مرجان را یکی از چهار سنگ عنصری می‎دانستند. در میان قبایل هوپی و زونی نیز، چهار سنگ مرجان، کهربای سیاه، آبالون و فیروزه، چهار عنصر نماد زندگی بودند.

مرجان قرمز برای چاکرای اصلی و مرجان صورتی برای چاکرای قلب می‌توانند سودمند باشند.

ایده‌های طراحی جواهرات با سنگ مرجان

مرجان‎ها به دلیل داشتن قابلیت رنگ پذیری شدید و دائمی و درخشش جذاب، از زمان‎های قدیم برای جواهرات تزئینی و زیورآلات استفاده می‎شدند.

مرجان‌های گران‌قیمت اغلب به عنوان مهره در جواهرات رشته‌ای مانند گردنبند و دستبند استفاده می‌شوند. گاهی اوقات از اشکال ناهموار و حتی شاخه‌های مرجانی نیز برای گردنبند استفاده می‌شود. حکاکی به شکل گل، گنبدی و یا سایر اشکال زینتی اغلب برای ساخت آویز، گیره سر و گل سینه استفاده می‌شوند.

مرجان برای انگشتر حلقه که هر روز در دست افراد قرار دارد، توصیه نمی‌شود اما اگر به خوبی از آن محافظت شود، می‌تواند در حلقه نیز به کار رود.

مراقبت و نگهداری از جواهرات با سنگ مرجان

مرجان‌ها نسبت به سایر سنگ‌های قیمتی که امروزه برای جواهرات استفاده می‌شوند بسیار با دوام نیستند و بنابراین نیاز به مراقبت و نگهداری بیشتری دارند.

مرجان به اسید و حرارت بسیار حساس است. رنگ آن نیز با سایش و استفاده مداوم، کم‌رنگ می‌شود. برای جلوگیری از محو شدن رنگ، مرجان را برای مدت زمان طولانی در معرض نور مستقیم خورشید و تغییرات دمایی شدید قرار ندهید. از هر نوع پاک کننده خانگی قوی مانند سفید کننده یا اسید اجتناب کنید و در هنگام پوشیدن جواهرات دارای مرجان، از عطر و اسپری استفاده نکنید.

می‌توانید مرجان را با استفاده از یک پارچۀ نرم و یک صابون یا در صورت لزوم مواد شوینده ملایم تمیز کنید. با استفاده از آب با دمای اتاق به خوبی مرجان را شستشو دهید تا کف صابون به طور کامل از روی آن پاک شود. از آنجا که مرجان‌ها بسیار نرم‎تر از کوارتز هستند، پاک کردن گرد و غبار می‌تواند باعث کاهش جلا و پولیش آنها شود.
برای جلوگیری از خراشیده شدن، از قرار دادن سایر جواهرات در نزدیک جواهرات مرجانی اجتناب کنید. همیشه جواهرات را قبل از ورزش و انجام کارهای خانه دربیاورید. هنگام نگهداری از سنگ‌های قیمتی مرجان، آنها را با استفاده از یک پارچۀ نرم و انعطاف‌پذیر از دیگر سنگ‌های قیمتی جدا کنید.

در صورت امکان برای حفاظت بیشتر، مرجان را در یک جعبه جواهری پارچه‌ای قرار دهید.